کتاب استراتژی رقابتی مایکل پورتر

نام مایکل پورتر با استراتژی رقابتی گره خورده و هرگاه در استراتژی حرفی از رقابت می‌شود، پای حرف‌ها و نظریه‌ها و دیدگاه‌های پورتر هم به میان می‌آید.

کتابها و مقالاتی که در آن‌ها پورتر به رقابت در میان کسب و کارها پرداخته، کم نیستند. اما در این میان، می‌توان کتاب استراتژی رقابتی (Competitive Strategy) را زیربنایی‌ترین نوشته‌ی او در این زمینه دانست.

کتاب استراتژی رقابتی در سال ۱۹۸۰ نوشته شده و بعد از آن، تنها در حد پیش‌گفتار تغییر کرده و ویرایش شده است. بنابراین جدای از اشارات و ارجاعات فراوانی که نویسندگان و محققان به این کتاب داشته‌‌اند، گذشت چهار دهه از انتشار نیز این کتاب را به یک اثر کلاسیک در حوزه‌ی مدیریت استراتژیک تبدیل کرده است.

شاید برایتان جالب باشد که روی جلد کتاب هم، جمله‌ای از فیلیپ کاتلر (نویسنده‌ی کتاب مدیریت بازاریابی) نقل شده که وی در آن، آثار مایکل پورتر در زمینه‌ی استراتژی رقابتی را به عنوان کارهایی بنیادین در این حوزه توصیف می‌کند.

قرار نیست در این مطلب، به جزئیات این کتاب بپردازیم؛ چرا که بارها در موضوعات مختلف به این کتاب و محتوای آن اشاره کرده‌ایم.

اما همان‌طور که می‌دانید، قاعده‌ی کار ما در متمم این است که وقتی بارها از یک کتاب نام می‌بریم یا به آن اشاره می‌کنیم، مطلبی را به معرفی اختصاصی آن اختصاص می‌دهیم.

بنابراین آن‌چه در ادامه می‌خوانید، صرفاً معرفی کلی کتاب استراتژی رقابتی مایکل پورتر و مروری گذرا بر سرفصل‌های آن است.

استراتژی در سطح کسب و کار

در درس سطوح استراتژی آموخته‌ایم که استراتژی را معمولاً در سه سطح بررسی می‌کنند که سطح خُردِ آن را استراتژی وظیفه‌ای و کلان‌‌ترین سطح آن را استراتژی بنگاه یا استراتژی شرکتی می‌نامند.

در این میان، سطح دیگری قرار می‌گیرد که معمولاً از آن با عنوان استراتژی کسب و کار یا Business Strategy یاد می‌شود.

پورتر در این کتاب خود – و نیز بسیاری از نوشته‌ها و تحلیل‌هایش – به استراتژی در سطح کسب و کار پرداخته است. به عبارت دیگر، اگر بخواهید در سطح وظیفه‌ای (Functional) یا شرکتی (Corporate) به دنبال آموزه‌های استراتژیک بگردید، احتمالاً پورتر گزینه‌ی چندان مناسبی برای شما نخواهد بود.

مفهوم رقابت در نگاه پورتر

کلیدی‌ترین واژه در مدل مایکل پورتر از استراتژی، رقابت (Competition) است و می‌توان گفت او کسی را استراتژیست می‌داند که بتواند یک کسب و کار را در رقابت با کسب و کارهای دیگر، به سمت موفقیت و پیروزی هدایت کند.

نموداری که پورتر در مقدمه‌ی کتاب می‌آورد، گویای همین نگرش است:

نوشته کتاب استراتژی رقابتی مایکل پورتر اولین بار در متمم. پدیدار شد.