ممکن است تاکنون نام بازاریابی چریکی را شنیده باشید و این سوال برای‌تان پیش آمده باشد که بازاریابی چریکی یا گوریلا مارکتینگ چیست؟ باتوجه به اینکه امروزه این نوع بازاریابی بسیار مدرن و گسترده شده و جایگزین بازاریابی سنتی شده است، قصد داریم در این مقاله از همیار آی‌تی، به معرفی و بررسی نمونه‌هایی از آن بپردازیم، تا انتها با ما همراه باشید.
بازاریابی چریکی چیست؟
بازاریابی چریکی یا همان گوریلا مارکتینگ، یک راهکار تبلیغاتی است که بر روی تاکتیک‌های غیر متعارف بازاریابی متمرکز است. این روش کم هزینه بوده و حداکثر نتیجه را دارد.
در اصل، این اصطلاح را جی کنراد لوینسون (Jay Conrad Levinson)، بازایاب و نویسنده آمریکایی در زمینه کسب و کار و مولف کتاب مشهور بازاریابی پارتیزانی، در کتاب خود با عنوان «تبلیغات چریکی» در سال 1984 بیان کرد. اصطلاح بازاریابی چریکی از جنگ چریکی الهام گرفته شده است که نوعی جنگ نامنظم است و مربوط به تاکتیک‌های کوچکی است که توسط غیرنظامیان مسلح استفاده می‌شود. بسیاری از این تاکتیک‌ها شامل کمین، خراب کردن، حمله و عناصر غافلگیر کننده است. بازاریابی چریکی، نیز دقیقاً مانند جنگ چریکی از همین نوع تاکتیک‌ها در صنعت بازاریابی استفاده می‌کند و دارای اصول زیر است:
- کم هزینه بودن
- به‌کارگیری تخیل زیاد
- تاکتیک‌های غیر متعارف
این سبک تبلیغات تا حد زیادی به استراتژی غیر متعارف بازاریابی، انرژی و تخیل بالا متکی است. بازاریابی چریکی عبارت است از غافلگیر کردن مصرف کننده، ایجاد تأثیر ماندگار و ایجاد هیاهوی اجتماعی فراوان. گفته می‌شود که بازاریابی چریکی در مقایسه با نوع سنتی‌تر تبلیغات و بازاریابی، تأثیر بسیار ارزشمندتری در مصرفکنندگان ایجاد می‌کند. این امر به این دلیل است که هدف بیشتر مبارزات بازاریابی چریکی، تلنگر زدن به مصرف کننده در سطح شخصی و به یادماندنی‌تر است.
بازاریابی چریکی اغلب برای مشاغل کوچک ایده‌آل است که نیاز به جلب مخاطبان زیادی دارند بدون آن‌که هزینه زیادی را متقبل شوند. همچنین توسط کمپانی‌های بزرگ تا کمپین‌های رسانه‌های جمعی در حال انجام مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین افراد، این سبک بازاریابی را به عنوان راهی برای یافتن شغل یا کار بیشتر در نظر گرفته‌اند.
تاریخچه‌ی بازاریابی چریکی
قدمت تبلیغات به 4000 سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد. هنگامی‌که مصریان اولیه از پاپیروس برای ساختن تبلیغات فروش و پوسترهای دیواری استفاده می‌کردند. آنچه ما تبلیغات و بازاریابی سنتی می‌دانیم در طول قرن‌ها به آرامی توسعه یافت؛ اما در اوایل دهه 1900 پیشرفت چندانی نداشت.
در این زمان بود که هدف اصلی تبلیغات، آموزش بیشتر در مورد محصول یا خدمات به مصرف‌کننده بود تا سرگرمی، اما در سال 1960، فعالیت‌ها بر هزینه‌های سنگین تبلیغاتی در کانال‌های مختلف رسانه‌های جمعی مانند رادیو و و دستگاه چاپ متمرکز شد.
اواخر دهه 1980 و اوایل دهه 1990 بود که تلویزیون کابلی شروع به پخش پیام‌های تبلیغاتی کرد. به یاد ماندنی‌ترین پیشگام در این مدت MTV بود که در آن، بیشتر به دنبال این بودند که مصرف‌کننده پیام تبلیغاتی را بپسندد و با او سازگار باشد تا اینکه آن تبلیغ، یک نمایش برجسته برای آن محصول جانبی باشد.
آژانس‌ها برای ایجاد تأثیر در مصرفکنندگان تلاش می‌کردند و مصرف کنندگان از فروش در بازار خسته شده بودند. اکنون زمان یک تغییر بود، در سال 1984، جی کنراد لوینسون، یک اصطلاح رسمی را در کتاب خود به نام «بازاریابی چریکی» معرفی کرد.
لوینسون بعنوان نایب رئیس ارشد جی. والتر تامپسون (J. Walter Thompson) و مدیر خلاق و عضو هیئت مدیره تبلیغات لئو برانت (Leo Burnett) است. لوینسون در کتاب خود، روش‌های منحصر به فردی را برای مبارزه با شکل‌های سنتی تبلیغات ارائه می‌دهد. هدف از بازاریابی چریکی، استفاده از روش‌های غیر متعارف برای تبلیغات با بودجه اندک بود.
در این مدت، رادیو، تلویزیون و چاپ در حال افزایش بود؛ اما مصرفکنندگان خسته شده بودند. لوینسون پیشنهاد می‌کند که کمپین‌ها باید تکان دهنده، منحصر به فرد و هوشمندانه باشند. که این کار، نیاز به ایجاد همهمه و هیاهو دارد، شاید شاید نام گوریلا مارکتینگ نیز دقیقا از همین رفتار اقتباس شده باشد!
مشاغل کوچک شروع به تغییر طرز تفکر خود کردند و با نوعی روش کاملاً جدید به بازاریابی نزدیک شدند، مفهوم بازاریابی چریکی همچنان در حال پیشرفت و رشد آلی است.
انواع بازاریابی چریکی
بازاریابی چریکی دارای ۳ نوع اصلی، شامل بازاریابی چریکی خارجی، درونی، در مقر و تجربی است که در ادامه بیشتر آن‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
گوریلا مارکتینگ خارجی (OUTDOOR)
به این معناست که تغییراتی را در محیط شهر ایجاد کنیم. مثلا به‌کارگیری روش‌های متفاوت تبلیغات در سطح شهر، خیابان‌ها، دیوارها، پیاده‌روها، نیمکت‌ها، پل‌ها، چمن‌ها، ایستگاه‌های اتوبوس، یا حتی در سواحل و…
گوریلا مارکتینگ درونی (INDOOR)
مانند بازاریابی چریکی خارجی است منتها با این تفاوت که بازاریابی درونی همانطور که از اسمش آن مشخص است، در مکان‌های داخلی مانند متروها، فروشگاه‌ها، فرودگاه‌ها، سوپرمارکت‌ها، هتل‌ها، دانشگاه‌ها، ادارات، ساختمان‌ها و… انجام می‌گیرد.
گوریلا مارکتینگ در مقر رویداد (EVENT AMBUSH)
این نوع بازاریابی، شامل تبلیغاتی می‌شود که این روزها در حاشیه ورزشگاه‌ها و سال‌های ورزشی هنگام برگزاری مسابقه و یا در کنسرت‌ها مشاهده می‌کنیم. همچنین تاکنون پشت پیراهن بازیکنان، نمونه‌های زیادی از این مدل بازاریابی را دیده‌اید. پیراهن آن‌ها برندی را تبلیغ و ترویج می‌کند؛ برندی که به طور رسمی اسپانسر بازی نیست. اجرای کمپین نیز در این روش، معمولا بدون اجازه اسپانسر انجام می‌شود.
گوریلا مارکتینگ تجربی (EXPERIENTIAL)
نوعی از بازایابی چریکی است که در آن، مخاطبان با برند تعامل برقرار می‌کنند و عکس العمل نشان می‌دهند. مردم از نزدیک آن را تجربه کنند، در کمپین آن شرکت می‌کنند و به عبارتی مجری آن می‌شوند و آن را به سرانجام می‌رسانند.
در مثال زیر، نمونه‌ای از اجرای کمپین بازاریابی چریکی توسط شرکت کل‌گیت را می‌بینید، این شرکت چوب‌های بستنی مسواکی شکل را درون قالب‌های بستنی قرار می‌دهد و اهمیت مسواک زدن را به کودکان و بزرگسالان یادآوری می‌کند.
مطمئنا در ایران نیز تابه‌حال نمونه‌هایی از اجرای کمپین‌های بازاریابی چریکی را دیده‌اید که توسط کسب‌و‌کارهای محبوب اجرا شده است، آیا شما چیزی از این نوع بازاریابی را به‌یاد می‌آورید؟ اگر پاسختان بله است، آن را در بخش نظرات این مطلب با ما و سایر کاربران همیار آی‌تی به اشتراک بگذارید.
مزایای بازاریابی چریکی
احتمالا تا اینجای مقاله، شیوه‌ی انجام بازاریابی چریکی برای شما جذاب بود و این خود مهم‌ترین مزیت این نوع از بازاریابی محسوب می‌شود، چراکه می‌تواند نام برند شما را برای همیشه در ذهن مخاطب حک کند، اما در ادامه با برخی از مزایای بازاریابی پارتیزانی بیشتر آشنا می‌شویم:
عالی برای بودجه کم!
نکته کلیدی در بازاریابی چریکی، استفاده از روش‌های تبلیغاتی غیر متعارف برای درگیر کردن مصرفکنندگان به روش‌های جدید و مهیج است. بسیاری از تجربیات تعاملی است و می‌تواند در مکان‌های غیر منتظره رخ دهد؛ و روشی مقرون به صرفه برای ایجاد آگاهی از برند فراهم می‌کند. برخی از این نمونه‌های کلاسیک را بررسی کنید.
ویروسی شدن!
ما در دنیایی زندگی می‌کنیم که توسط تکنولوژی شکل گرفته است؛ با گوشی‌های هوشمند، رسانه‌های اجتماعی و فرهنگ «سلفی». به این معنی که فعالیت‌های روزمره افراد به صورت آنلاین ثبت می‌شود. شرکت‌های بازاریابی چریکی می‌توانند با استفاده از این روند، کمپین‌های جذابی را ایجاد کنند که ویروسی می‌شود و به سرعت میلیون‌ها بازدید جمع می‌کند. بازاریابی چریکی، یک نوع بازاریابی ویروسی (Viral Marketing) است.
ایجاد مشارکت!
بازاریابی چریکی برای تأثیرگذاری کامل به حالات و موقعیت‌های روزمره متکی است. به این ترتیب، شما اغلب با مشاغل محلی، سازمان ها و موسسات خیریه همکاری خواهید کرد تا یک کمپین تولید کنید؛ خواه یک کمپین کوچک مانند کمپین قهوه یا کمپینی بزرگ مانند دانشگاه یا هتل باشد. این بدان معناست که شما می‌توانید مشارکت داشته باشید و مخاطبان ایده آل خود را با سهولت بیشتری مورد هدف قرار دهید.
بی‌نظیر و به یاد ماندنی!
یک کمپین موفق بازاریابی چریکی، می‌تواند برای تجربه به یادماندنی‌تر، با استفاده از تکنیک‌های تبلیغاتی تجربی، احساسات شدیدی را در مصرفکنندگان ایجاد کند. حتی ممکن است برخی از تبلیغات، مردم را شوکه کند یا بترساند؛ البته به طور موقت؛ تا تأثیر مطلوبی داشته باشد، بازاریابی چریکی ۴ هدف اصلی دارد که عبارتند از:
- سورپرایزکردن مخاطب
- ایجاد تأثیری به یادماندنی و ماندگار
- ایجاد همهمه و هیاهوی فراوان بین مردم
در نهایت تمام این موارد در کنار هم، کمک می‌کنند تا یک سازمان بتوانید با صرف هزینه‌ای اندک، نام برند خود را میان افراد زیادی پخش کرده و بدین ترتیب علاوه‌بر اینکه یک شیوه‌ی جذاب مارکتینگ را برگزیده، در هزینه‌های بازاریابی خود نیز صرفه‌جویی خواهد کرد، در ادامه برخی از تفاوت‌های این نوع بازاریابی را با شیوه‌ی سنتی آن بررسی می‌کنیم.
تفاوت‌های بازاریابی چریکی با سنتی چیست؟
اساس بازاریابی چریکی بر مبنای علم روانشناسی، رفتار انسان، اصول‌ها، یقین‌ها و اطمینان‌های فرد است. اما بازاریابی سنتی بر مبنای تجربه، قضاوت و حدس و گمان انجام می‌پذیرد، همچنین بررسی کیفیت کسب و کار در بازاریابی سنتی، بر اساس میزان فروش، و در بازاریابی چریکی، بر اساس میزان سود اندازه‌گیری می‌شود.
بازاریابی سنتی به ارتقای کسب و کار شما کمک می‌کند اما بازاریابی چریکی، افزایش سود در کسب و کار را بهبود می‌بخشد، از سوی دیگر هدف بازاریابی سنتی، جذب مشتریان جدید است؛ اما بازاریابی چریکی تلاش بر معامله و تراکنش بیشتر با مشتریان موجود و کسب بزرگترین معاملات دارد.
در بازاریابی چریکی، چیزی که باید در ابتدا سرمایه‌گذاری کنید، زمان، انرژی و خلاقیت است؛ اما در بازاریابی سنتی، در ابتدا باید پول و بودجه موردنظر سرمایه‌گذاری شود، در حالی بازاریابی سنتی به شدت رقابتی است و به دنبال روش‌هایی برای از بین بردن رقبا است، اما در بازاریابی چریکی اصل بر این است که رقبا نادیده گرفته شوند و به‌جای آن بیشتر بر روی همکاری و مشارکت با دیگر شرکت‌ها و حمایت یکدیگر تمرکز شود.
بازاریابی سنتی ابزاری برای کسب و کارهای بزرگ و شرکت‌های عظیم و بودجه های کلان آن‌هاست. بازاریابی چریکی برای کسب و کارهای کوچک است و در ابتدا در شرکت‌های کوچک آمریکایی استفاده شد؛ اما به تدریج کسب و کارهای بزرگ نیز به فواید این نوع بازاریابی پی برده و آن را مورد استفاده قرار دادند.
بازاریابی چریکی متکی به تکنولوژی است و از طریق تکنولوژی انجام می‌پذیرد؛ اما بازاریابی سنتی کمتر از تکنولوژی استفاده می‌کند. زیرا در گذشته، تکنولوژی بسیار پیچیده، گران و محدود بود و دسترسی به آن نیز کمتر بود.
امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد. اگر این پست را دوست داشتید، نظر خود را در مورد این مقاله ارائه دهید و آن را با دوستان خود به اشتراک بگذارید، همچنین اگر شما نیز تجربه‌ای در خصوص این نوع از بازاریابی دارید، حتما آن را با ما و سایر کاربران همیار آی‌تی به اشتراک بگذارید.
