دو اصطلاح سفارشی سازی (Customization) و شخصی سازی (Personalization) معمولاً به جای یکدیگر به کار می‌روند.
واقعیت این است که جز در شرایطی که در پی #طراحی محصول یا تحلیل سرویس‌ها و پلتفرم‌ها باشید، استفاده‌ی این دو واژه به جای یکدیگر، مشکل و بحران خاصی را هم به‌وجود نخواهد آورد.
با این حال، شناخت این دو مفهوم و به طور خاص، مفهوم شخصی سازی به ما کمک می‌کند تا یکی از فرصت‌ها و قابلیت‌های بزرگ دنیای دیجیتال را بیشتر و بهتر ببینیم و جدی بگیریم.
در مورد اصطلاح سفارشی سازی (Customization) در درس تولید انبوه به اندازه‌ی کافی صحبت کرده‌ایم و آن درس، می‌تواند این مفهوم و جزئیات مربوط به آن را برای شما شفاف کند. بنابراین درس حاضر بیشتر بر مفهوم شخصی سازی تأکید دارد.
تفاوت سفارشی سازی و شخصی سازی
سفارشی سازی و شخصی سازی از یک نظر به هم شباهت دارند. هر دوی آن‌ها به این نکته اشاره دارند که محصول ارائه شده به مشتری دارای مشخصات کاملاً ثابت نیست و بخشی از ویژگی‌های آن، قابل تغییر است. اما:
تفاوت سفارشی سازی و شخصی سازی در این است که تغییر در محصول با تصمیم و تشخیص چه کسی انجام می‌شود:
- وقتی تغییر به انتخاب مشتری انجام می‌شود، کاری که انجام شده، سفارشی سازی (Customization) است.
- اگر تغییر در محصول توسط عرضه‌کننده و به انتخاب و تشخیص او انجام شود، شخصی سازی (Personalization) انجام شده است.
با توجه به این تعریف و نیز توضیحاتی که در درس از تولید انبوه تا سفارشی سازی انبوه ارائه شد، سفارشی‌سازی اتفاق تازه‌ای نیست و نمونه‌های آن را می‌توان در قرن‌ها و بلکه هزاره‌های گذشته جستجو کرد.
البته نمونه‌های مدرن سفارشی‌سازی را هم می‌شناسیم و تجربه کرده‌ایم. از انتخاب آپشن‌های خودرو تا جابجا کردن منوها و جعبه‌ابزارها یا انتخاب زبان در نرم‌افزارهای مختلف، مصداق‌های سفارشی‌سازی محسوب می‌شوند.
اما شخصی‌سازی – حداقل در مقیاس بزرگ – اتفاق تازه‌ای محسوب می‌شود. به این مثال‌ها توجه کنید:
وقتی مشغول #جستجو در گوگل هستید، گوگل بر اساس تشخیص خودش دربارهی این‌که کدام گزینه‌ها برای شما مناسب‌تر است، تصمیم می‌گیرد.
ممکن است فرد دیگری در نقطه‌ی دیگری از جهان، دقیقاً همان سوال شما را از گوگل بپرسد و پاسخ متفاوتی را – به تشخیص گوگل – دریافت کند.
بنابراین گوگل از قابلیت شخصی سازی برخوردار است.
البته این مسئله به گوگل محدود نیست و اغلب موتورهای پیشنهادکننده و توصیه‌گر امروزی در این گروه قرار می‌گیرند.
وقتی در بخش Explorer اینستاگرام، پست‌ها و مطالبی متناسب با علاقه‌ها و ترجیحات شما نمایش داده می‌شود نیز، با شکل دیگری از شخصی‌سازی روبرو هستید.
نمونه‌های بالا شخصی‌سازی را بر اساس هوش مصنوعی و تحلیل گسترده‌ی داده‌ها انجام می‌دهند. اما شخصی‌سازی قرار نیست همواره با تکیه بر این نوع تکنولوژی‌ها انجام شود.
همین که آدرس وب‌سایت یک شرکت را تایپ می‌کنید و آن وب‌سایت متناسب با موقعیت جغرافیایی‌تان، شما را به صفحه‌ی ویژه‌ای هدایت می‌کند (مثلاً صفحه‌ای که اطلاعات آن به زبان منطقه‌ی شما ترجمه شده) با شخصی‌سازی روبرو هستید.
نگرانی‌ها و نقدها دربارهی شخصی سازی
شخصی‌سازی در مقیاس فعلی را می‌توان از دستاوردهای بزرگ تکنولوژی دیجیتال دانست. این شیوه امروزه در حدی فراگیر شده که کمتر ممکن است به آن توجه کنیم.
اما نقدها و نگرانی‌هایی هم در مورد آن وجود دارد. نخستین نقد را به سادگی می‌توانید حدس بزنید: گردآوری اطلاعات شخصی.
شخصی‌سازی هر چقدر بخواهد موثرتر و قوی‌تر باشد، نیاز دارد تا اطلاعات بیشتری را دربارهی شما گردآوری و ذخیره کند. نقض حریم شخصی، نشت کردن اطلاعات و نیز حساسیت مردم به ثبت همه‌ی سوابق‌شان، از جمله چالش‌های شخصی سازی است.
نقد دومی که به شخصی سازی وجود دارد، محدود کردن دنیای کاربران است. اوج این ویژگی را می‌توانید در گوگل ببینید:
گوگل با توجه به سابقه‌ای که از جستجوهای شما دارد، ممکن است تصمیم بگیرد برخی از گزینه‌ها را برایتان نمایش ندهد.
یا وقتی در جستجوی یک رستوران خوب در شهر هستید، برخی رستوران‌ها را صرفاً به خاطر این‌که از شما دور هستند، نسبت به رستوران‌های نزدیک‌تر، در انتهای فهرست نتایج جستجو قرار دهد.
همچنین وقتی خبری دربارهی ایران را به زبان انگلیسی جستجو می‌کنید، معمولاً «تشخیص می‌دهد» که باید نسخه‌ی انگلیسی سایت‌های خبری ایرانی را در صفحات اول نتایج جستجو بگنجاند.
به هر حال، هدف از این درس بررسی فرصت‌ها و تهدیدهای شخصی‌سازی نیست. بلکه هدف صرفاً این است که در حد متعارف درس‌های سواد دیجیتال، تفاوت دو اصطلاح شخصی سازی و سفارشی سازی را به‌خاطر بسپارید و به مصداق‌های آن در اطراف خود توجه داشته باشید.
تمرین و مشارکت در بحث
چه مثال‌های دیگری از شخصی‌سازی و سفارشی‌سازی به خاطر دارید و تجربه کرده‌اید؟
دوست عزیز. شما با عضویت رایگان به عنوان کاربر آزاد متمم (صرفاً با تعیین نام کاربری و کلمه‌ی عبور) می‌توانید به حدود نیمی از چند هزار درس متمم دسترسی داشته باشید.
همچنین در صورت تمایل، با پرداخت هزینه عضویت، به همه‌ی درس‌های متمم دسترسی خواهید داشت. فهرست برخی از درس‌های متمم را می‌توانید در اینجا ببینید:
فهرست درس‌های متمم
البته از میان درس‌های مطرح شده، درس‌های زیر بیشتر به فضای دیجیتال نزدیک هستند:
تولید محتوا | استراتژی محتوا
سواد دیجیتال
ایمیل مارکتینگ | شبکه های اجتماعی
دیجیتال مارکتینگ
سئو
The post تفاوت میان شخصی سازی و سفارشی سازی appeared first on متمم.
