محتوای زرد چیست؟ زرد نویسی به چه معناست؟

حتماً تا کنون اصطلاح محتوای زرد را شنیده‌اید. یا مثلاً‌ این‌که می‌گویند فلان رسانه زرد است.

گاهی در توصیف یک تولیدکننده محتوا هم می‌شنویم یا می‌خوانیم که می‌گویند او زرد نویس است.

در این درس می‌خواهیم کمی درباره‌ی محتوای زرد صحبت کنیم و ببینیم تعریف محتوای زرد چیست و چه ویژگیهایی دارد. منطقی است مثل همیشه از تاریخچه شروع کنیم. اما چون ممکن است حوصله‌‌ی چندانی نداشته باشید، اجازه بدهید کمی درباره ویژگیهای محتوای زرد صحبت کنیم و بعد به سراغ بحث‌های جدی‌تر در این باره برویم.

معمولاً تولیدکنندگان محتوای زرد از ابزارهای زیر استفاده می‌کنند:

• استفاده از عنوان‌های بسیار جذاب و وسوسه‌انگیز؛ حتی اگر این عناوین واقعاً بیان‌کننده‌ی محتوای اصلی متن نباشند.
• طرح بحث‌ها و مطالبی که جنجالی هستند یا بار احساسی و عاطفی آن‌ها بالاست.
• استفاده از ابهام و ایهام در عنوان و متن، با این هدف که مخاطب پیام‌های دیگری را برداشت کند (و بعداً عرضه‌کننده‌ی محتوا بتواند از زیر مسئولیت آن‌ها شانه خالی کند)
• توجه به حاشیه‌ها در شرایطی که اصل موضوع می‌تواند مهم‌تر باشد.
• اتکا به منابع غیرمعتبر و بی‌توجهی به روش‌های حرفه‌ای اعتبارسنجی اخبار
• انتشار مطالبی که از همان ابتدا می‌دانند دیر یا زود آن را تکذیب خواهند کرد

این‌ها نکاتی بود که به عنوان یک تعریف کوتاه و شتابزده از محتوای زرد می‌توانید به خاطر بسپارید. اما در ادامه می‌خواهیم این بحث را جدی‌تر بررسی کنیم.

ابتدا به سراغ تاریخچه زرد نویسی می‌رویم و با ژورنالیسم زرد آشنا می‌شویم. خواهیم دید که این شکل از ژورنالیسم بیش از یک قرن قدمت دارد. بعد به این نکته می‌پردازیم که چگونه زرد نویسی بعد از یک قرن، دوباره با ظهور وب و شبکه های اجتماعی زنده شده و مورد توجه قرار گرفته است.

در پایان هم به این سوال می‌پردازیم که آیا زرد نویسی پایان خواهد یافت؟ یا باید این پدیده را به عنوان بخشی از فضای محتوا بپذیریم و تولیدکنندگان محتوای زرد را به عنوان بخشی از صنعت تولید محتوا به رسمیت بشناسیم؟

تاریخچه زرد نویسی و محتوای زرد

محتوای زرد و ژورنالیسم زرد در عصر دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی

دیدیم که ریشه‌ی اصلی شکل‌گیری ژورنالیسم زرد این بود که مخاطب تولید‌کننده‌ی محتوا از مشتری تولید‌کننده‌ی محتوا جدا شد.

مخاطب روزنامه، مردم بودند. اما مشتری واقعی روزنامه، کسانی بودند که سفارش تبلیغ می‌دادند و سود روزنامه‌ها را تأمین می‌کردند. پس از جدا شدن مخاطب و مشتری، حالا روزنامه باید مخاطب را سرگرم می‌کرد تا بتواند برای تبلیغ‌دهنده ارزش‌آفرینی کند.

شبکه‌های اجتماعی هم به شکل مشابه، چنین بستری را فراهم کردند. مثلاً بخشی از اینفلوئنسرها (نه الزاماً همه‌ی آن‌ها) که درآمد خود را از تبلیغ به دست می‌آورند، بیشتر از این‌که دغدغه‌ی آموزش دادن یا رشد مخاطب خود را داشته باشند، باید به افزایش تعداد مخاطبان و درگیر کردن آن‌ها فکر کنند. چون مشتری واقعی، یعنی تبلیغ‌دهنده، به تعداد مخاطبان نگاه می‌کند و تعرفه‌ی تبلیغات هم بر همین اساس تعیین می‌شود.

محتواهایی مثل حاشیه‌ها، افشاگری‌ها، برگزاری مناظره‌ها، ورود به جنجال‌ها و اختلاف‌نظرها،  و گزارش اتفاقات روزمره در زندگی بلاگرها همگی می‌توانند رونقی برای تولیدکنندگان محتوا در عصر جدید باشند. تولیدکنندگانی که پول خود را نه به شکل مستقیم از مخاطب، بلکه از ذی‌نفعان دیگر دریافت می‌کنند.

باز هم نباید تذکر کمبل را فراموش کنیم. محتوای زرد را نمی‌توان کاملاً بدون کارکرد دانست. اثرات مثبت این نوع از محتوا را هم بارها دیده‌ایم و تجربه کرده‌ایم. با این حال، شناخت بهتر محتوای زرد به ما کمک می‌‌کند انگیزه‌ی تولیدکنندگان محتوا، نوع نگاه آن‌ها، تصمیم‌هایشان در انتخاب موضوعات، فرمت ارائه‌ی مطلب و مکانیزم تأثیرگذاری آن‌ها در جامعه را بهتر درک کنیم.

نوشته محتوای زرد چیست؟ زرد نویسی به چه معناست؟ اولین بار در متمم. پدیدار شد.