جستار و جستارنویسی از جمله واژه‌ها و اصطلاحاتی هستند که این روزها زیاد به‌چشم می‌خورند و درباره‌شان می‌خوانیم و می‌شنویم (در تلفظ کلمه جستار دقت داشته باشید که آن را به صورت جُستار مانند جست‌و‌جو بخوانید و به‌کار ببرید).
بعضی کتابها مانند جستارهایی در باب عشق (نوشته‌ی آلن دو باتن) این واژه را در عنوان اصلی خود به‌کار برده‌اند.
کتابهای فراوانی را هم می‌توانید بیابید که در عنوان فرعی خود از اصطلاح جستار استفاده کرده‌اند. مثلاً کتابِ «این هم مثالی دیگر» از دیوید فاستر والاس که در عنوان فرعی آن در نسخه‌ی فارسی و انگلیسی، این کتاب به عنوان مجموعه‌ای از جستارها معرفی شده است.
علاوه بر این، با رواج‌یافتن دو اصطلاح جستار و جستارنویسی، بسیاری از فعالانِ فضای دیجیتال نیز امروز، نوشته‌های کوتاه دیروز خود را جستار می‌نامند و به جای اصطلاحاتی مانند وبلاگ نویسی یا نویسندگی آنلاین، از اصطلاح جستارنویس برای توصیف فعالیت خود استفاده می‌کنند.
در این درس به مفهوم جستار و جستارنویسی و حاشیه‌های آن می‌پردازیم.
جستار معادل کدام واژه انگلیسی است؟
جستار را به عنوان معادل واژه‌ی Essay به‌کار می‌برند.
داریوش آشوری نیز در کتاب فرهنگ علوم انسانی خود، دو واژه‌ی رساله و جستاره را به عنوانِ برابرِ کلمه‌ی Essay آورده و برای Essayist نیز از رساله‌نویس و جستاره‌نویس استفاده کرده است (البته اکنون، جستار بسیار متداول‌تر از جستاره است).
تا چند سال پیش، اغلب برای هر سه اصطلاح Paper و Article و Essay در زبان فارسی، از مقاله استفاده می‌شد و کسانی که حساس‌تر بودند، اصطلاحات نوشتار و گفتار را به‌کار می‌بردند تا مطالبی از جنس Essay و Article را از مقاله – که انتظار می‌رود چارچوبی رسمی‌تر، جدی‌تر، مستدل و مستندتر داشته باشد – متمایز کنند (مثلاً: گفتارهایی دربارهی … یا نوشتاری دربارهی …).
اما اکنون، جستار به تدریج به زبان عمومی راه پیدا کرده و در عنوان نوشته‌ها و کتابها نیز، بیشتر از پیش دیده می‌شود.
دربارهی تاریخچه جستارنویسی و نخستین جستارنویسان
اگر در وب فارسی جستجو کنید نوشته‌های کمابیش مشابهی را در این زمینه می‌بینید که در میان غیرفارسی زبانان، اغلب به نام‌هایی مانند میشل دو مونتنی و دیوید فاستر والاس اشاره می‌کنند.
در میان فارسی‌زبانان هم، معمولاً از کسانی مانند داریوش شایگان و محمد قائد نام برده می‌شود. اگر بخواهیم از تکرارِ این مکررات بپرهیزیم، شاید کافی باشد به این نکته اشاره کنیم که در قرن شانزدهم و اوایل قرن هفدهم میلادی، مجموعه‌های متعددی با عنوان دو مجموعه با عنوان Essay منتشر شده‌اند که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به کارهای مونتنی و فرانسیس بیکن اشاره کرد:
اثر مونتنی با عنوان Essays (به فرانسوی: Essais) مجموعه‌ای از ۱۰۷ نوشته‌ی نسبتاً کوتاه در قالب سه جلد کتاب است و در سال ۱۵۸۰ منتشر شده است.
عناوینی مانند «دربارهی ترس»، «دربارهی دروغ‌گویان»، «دربارهی دوستی» و «دربارهی سنت‌های کهن» در آن به چشم می‌خورند.
متن کامل انگلیسی جستارهای مونتنی را می‌توانید در Wikisource یا پروژه گوتنبرگ ببینید و بخوانید.
چند مجموعه نوشته هم با عنوان Essays توسط فرانسیس بیکن منتشر شده‌اند (از جمله در سال‌های ۱۵۹۷ و ۱۶۲۵).
در صورت علاقه‌مندی می‌توانید متن کامل جستارهای فرانسیس بیکن (سال ۱۶۲۵) را نیز پروژه گوتنبرگ بخوانید. بیکن در این مجموعه جستارها، مباحث و عناوین متنوعی را پوشش داده است که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به سفر، تأخیر، نوآوری، عشق، حسادت، بخت و زیبایی اشاره کرد.
اما توجه داشته باشید که این‌‌ها مواردی هستند که صریحاً از سوی نویسنده، Essay نامیده شده‌اند. اما مجموعه نوشته‌های کوتاه، چیزی نیست که با امثال مونتنی و بیکن و در قرن شانزدهم آغاز شده باشد و در فرهنگ ایران، روم و یونان نیز نمونه‌های قدیمی این سبک نوشته را می‌توان یافت.
مثلاً رسائل خواجه عبدالله انصاری (نوشته‌هایی مانند رساله‌ی دل و جان یا رساله‌ی واردات) کاملاً از همین جنس نوشته محسوب می‌شوند.
به عبارت دیگر، جستارنویسی (Essay Writing) قرن‌ها قبل از این‌که واژه‌ی جستار (Essay) به وجود بیاید، وجود داشته است.
تعریف جستار چیست؟ جستار چه ویژگی‌هایی دارد؟
دوست عزیز.
نمایش کامل این درس برای کاربران آزاد فعال و کاربران ویژه متمم انجام می‌شود. در صورتی که تفاوت بین کاربرهای آزاد و آزاد فعال و ویژه را نمی‌دانید، می‌توانید به صفحه‌ی زیر مراجعه کنید: ضمناً لازم به ذکر است که شما با عضویت رایگان به عنوان کاربر آزاد متمم (صرفاً با تعیین نام کاربری و کلمه‌ی عبور) می‌توانید به حدود نیمی از چند هزار درس متمم دسترسی داشته باشید.همچنین در صورت تمایل، با پرداخت هزینه عضویت، به همه‌ی درس‌های متمم دسترسی خواهید داشت.
فهرست برخی از درس‌های کاربر ویژه متمم را نیز می‌توانید در اینجا ببینید:
فهرست درس‌های متمم
البته از میان درس‌های مطرح شده، شاید بهتر باشد ابتدا مطالعه و بررسی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
تقویت فن بیان
فنون مذاکره
تحلیل رفتار متقابل
افزایش عزت نفس
مهارت ارائه
خلاصه این‌که:
جستارنویسی، سبکی از نگارش است که از داستان نویسی، مقاله‌نویسی و نوشتن کتابهای جامع دربارهی یک موضوع مشخص، جداست و از این نوع آثار فاصله می‌گیرد. خواندن جستار، سبک ویژه‌ای از خواندن است و ممکن است برای کسانی که هنوز، با خواندن طولانی و متمرکز دربارهی یک موضوع، آمادگی ندارند، مناسب باشد. خواندن جستارهای نویسندگان و متفکران بزرگ، می‌تواند راهی برای شناختن بهتر ایشان باشد. چون در این نوع نوشتار، نویسنده دست بازتری دارد و از برون‌ریختن دیدگاه‌ها و استدلال‌ها و نگاه‌ها و هیجان‌های شخصی خود، واهمه‌ای ندارد. جستارنویسی، می‌تواند گام مناسبی برای تمرین نویسندگی غیرداستانی باشد و به تدریج فرد را برای نوشتن با ساختار و چارچوب جدی‌تر آماده کند.The post جستار چیست؟ جستارنویسی یعنی چه؟ appeared first on متمم.
