درباره سوگواری و فقدان | کتاب زندگی خوب مارک ورنون

فقدان از همان لحظه‌ی تولد با ماست، و تولد اولین فقدان بزرگ زندگی است: از دست دادنِ خلوتِ گرمِ رحِم.

… با این همه، من بر این گمانم که ما امروزه در از دست دادن‌ها به خوبیِ نیاکانمان عمل نمی‌کنیم. پیش از پیدایش پزشکی نوین، مصیبتِ مرگ حی و حاضرتر بود. آن مرگ‌آگاهی از دردِ مرگ نمی‌کاست، اما بر ضرورت سوگواری تأکید می‌کرد.

آیین‌های سوگواری، از افروختن شمعی در سکوت تا عزاداری‌های انبوهِ سیاه‌پوشان، بسیار رایج‌تر از امروز بود.

… و این آیین‌ها اهمیت دارند، نه‌تنها برای سوگواری‌هایی که باید در برخورد با فقدان‌های بزرگ‌ِ زندگی‌مان به جا آوریم (که با وجود همه‌ی برکات علمِ نوین باز هم اتفاق می‌افتند)، که حتی برای فقدان‌های کوچک هم.

روانکاوها می‌دانند که ما با چه خطری مواجهیم: اگر نتوانیم سوگواری کنیم – که همه باید بکنیم – افسرده می‌شویم.

تفاوت در اینجاست: سوگوار می‌داند چه / که را از دست داده است، افسرده اما نمی‌داند. افسرده نمی‌تواند سوگواری کند و به جای آن، افسردگی همه‌ی وجودش را فرا می‌گیرد.

… افسردگی بیماری فراگیرِ دنیای امروز است.

… آیا ممکن است مشکل در این باشد که ما داریم از هنر سوگواری بی‌بهره می‌شویم؟ آیا ممکن است حقیقت این باشد که زندگی غنی‌تر می‌شود اگر ما، به جای انکارِ از دست‌داده‌هامان، آن‌ها را در آغوش بکشیم؟

… اولین بار فروید بود که تمایز میان سوگواری و افسردگی را تشخیص داد. او متوجه شد که بیمارانِ افسرده‌حالش دچار فقدانی عمیق‌اند اما – برخلاف بیمارانی که با موفقیتی گر چه دردناک دوران سوگواری را سپری می‌کنند – خودشان هم نمی‌دانند چه / که را از دست داده‌اند.

شاید عزیزی را. شاید جایگاه و منزلتی اجتماعی را. شاید اعتقادی سیاسی یا مذهبی را، باوری را.

اما بنا به دلایلی، جزئیات این فقدان دردآورتر از آن بوده که بتوانند با آن رودررو شوند. آن‌ها نمی‌توانند از آن‌چه بر سرشان آمده بود سر درآورند.