فهرست کردن منابع سازمانی (Organizational Resources) دشوار نیست.
نویسندگان و استراتژیست‌ها نیز، طبقه‌بندی‌ها و دسته‌بندی‌های متنوعی را از منابع سازمانی ارائه کرده‌اند.
با این حال، با توجه به این‌که دیدگاه مبتنی بر منابع در استراتژی توسط جی بارنی تعریف و تدوین شده، منطقی است تعریف منابع سازمانی را از نگاه او بشناسیم و بدانیم.
این تعریف، هم قابل اشاره و استناد است و هم کمک می‌کند هنگام اشاره به بحث مدیریت منابع در سازمان، همه‌ی ما تصویر کمابیش یکسانی از این مفهوم در ذهن داشته باشیم.
تعریف منابع سازمانی
بارنی در مقاله‌ی خود درباره‌ی دیدگاه مبتنی بر منابع، منابع سازمانی را به نقل از ریچارد دَفت (Richard Daft) چنین تعریف می‌کند (+):
منابع سازمانی شامل همه‌ی دارایی‌ها، توانمندی‌ها، فرایندهای سازمانی، ویژگی‌های بنگاه، دانش، اطلاعات و هر چیزی است که تحت کنترل یک بنگاه اقتصادی است و به آن کمک می‌کند استراتژی‌های خود را پیاده کرده و کارایی و اثربخشی خود را افزایش دهد.
طبقه بندی منابع سازمانی
بارنی هم‌چنان با مرور تعریف‌هایی که پیش از او از منابع سازمانی ارائه شده، پیشنهاد می‌کند منابع سازمانی را در سه دسته بررسی کنیم:
- منابع از جنس سرمایه‌های فیزیکی
- منابع از جنس سرمایه‌های انسانی
- منابع از جنس سرمایه‌های سازمانی
او سه دسته‌ی بالا را به صورت زیر تعریف می‌کند:
منابع از جنس سرمایه‌های فیزیکی
تکنولوژی فیزیکی مورد استفاده در یک کسب و کار، امکانات و تجهیزات کارخانه، موقعیت فیزیکی کسب و کار و دسترسی آن به موارد اولیه، نمونه‌هایی از سرمایه‌های فیزیکی یک کسب و کار محسوب می‌شوند.
منابع از جنس سرمایه‌های انسانی
آموخته‌ها، تجربیات، هوش، قدرت قضاوت [و تصمیم‌گیری]، روابط میان انسان‌ها و شهود تک تک مدیران یک مجموعه، مهم‌ترین سرمایه‌های انسانی یک بنگاه اقتصادی را تشکیل می‌دهند.
منابع از جنس سرمایه‌های سازمانی
ساختار سازمانی و الگوی گزارش‌دهی (این‌که هر کسی به چه کسانی گزارش می‌دهد)، برنامه‌ریزی‌های رسمی و غیررسمی در یک سازمان، سیستم‌های کنترل مدیریتی و ایجاد هماهنگی و نیز روابط یک بنگاه اقتصادی با گروه‌های دیگر بیرون از مجموعه، از جمله سرمایه‌های سازمانی محسوب می‌شوند.
تعریف و طبقه‌بندی مورد تأکید بارنی، حرف چندان تازه‌ای ندارد.
همه‌ی ما مفهوم سرمایه‌های فیزیکی و انسانی را می‌فهمیم و درک می‌کنیم. حتی سرمایه‌های سازمانی هم که بارنی مورد تأکید قرار می‌دهد، زیرمجموعه‌ی سرمایه‌های نامشهود محسوب می‌شوند که به عنوان یک مفهوم مدیریتی، میان مدیران کاملاً رایج و شناخته شده است.
ولی نکته‌ای وجود دارد که توجه به آن خالی از لطف نیست:
ما اغلب وقتی از سرمایه‌های نامشهود حرف می‌زنیم، مواردی مثل سرقفلی و برند و دانش فنی را مد نظر داریم.
اما بارنی به ما یادآوری می‌کند که حتی همین نکته‌ی ساده که در یک مجموعه، هر کسی به چه کسی گزارش می‌دهد، یک سرمایه‌ی سازمانی است و نباید آن را دست‌کم بگیریم.
ما حتی در تحلیل استراتژیک سازمان‌ها و کسب و کارها و احتمالاً تقلید از آن‌ها، این بخش از سرمایه‌های سازمانی را جدی نمی‌گیریم. در حالی که بارنی همین رابطه‌ها را به عنوان بخشی از منابع کسب و کار، در حد ماشین‌آلات و تجهیزات، مهم می‌بیند و جدی تلقی می‌کند.
بارنی همچنین به نکته‌ی دیگری هم اشاره می‌کند که نباید آن را از یاد ببریم:
هر یک از منابع استراتژیک (انسانی، فیزیکی، سازمانی)، فقط وقتی یک منبع ارزشمند محسوب می‌شوند که به پیاده‌سازی استراتژی‌های کسب و کار کمک کنند. در غیر این صورت، آن‌ها را نباید به عنوان بخشی از منابع سازمان در نظر بگیریم.
چه بسا منابعی در سازمان وجود داشته باشند که بودن‌شان، موجب کاهش کارایی و اثربخشی مجموعه شود.
دوست عزیز.
شما با عضویت رایگان به عنوان کاربر آزاد متمم (صرفاً با تعیین نام کاربری و کلمه‌ی عبور) می‌توانید به حدود نیمی از چند هزار درس متمم دسترسی داشته باشید.
همچنین در صورت تمایل، با پرداخت هزینه عضویت، به همه‌ی درس‌های متمم دسترسی خواهید داشت.
فهرست برخی از درس‌های مختص کاربران ویژه متمم را نیز می‌توانید در اینجا ببینید:
فهرست درس‌های مختص کاربران ویژه متمم
البته از میان درس‌های مطرح شده، شاید بهتر باشد ابتدا مطالعه و بررسی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
دوره MBA
فنون مذاکره
تصمیم گیری
مدیریت بازاریابی
سواد دیجیتال
The post تعریف منابع سازمانی appeared first on متمم.
