اگر از چند نفر بخواهید که تعدادی کتاب ساده و عمومی در زمینه کار تیمی به شما پیشنهاد کنند، احتمالاً کتاب پنج دشمن کار تیمی (Five Dysfunctions of a Team) یکی از موارد مشترک در میان فهرست‌ها خواهد بود.
پاتریک لنچیونی (Patrick Lencioni) نویسنده‌ی پنج دشمن کار تیمی، آن را در سال ۲۰۰۲ منتشر کرده و پس از آن، این کتاب همواره مورد توجه خوانندگان کتابهای عمومی مدیریتی قرار داشته است.
البته این تنها کتاب لنچیونی نیست و او کتابهای پرمخاطب دیگری هم نوشته که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به «چهار دل‌مشغولی یک مدیر فوق‌العاده»، «سه ویژگی یک شغل رقت‌آور» و «پنج وسوسه‌ی یک مدیرعامل» اشاره کرد.
لنچیونی یک شرکت مشاوره مدیریت به نام Table Group دارد و با توجه به تمرکز محتوای سایت روی کتابهای او می‌توان حدس زد که این کتابها نقش مهمی در جذب مشتری برای شرکت او ایفا می‌کنند.
ساختار کتاب پنج دشمن کار تیمی
کتاب پنج دشمن کار تیمی، بر اساس مشاهدات و تجربیات شخصی لنچیونی تألیف شده است. بنابراین، نباید انتظار داشته باشید که با یک کتاب آکادمیک یا مجموعه‌ی گسترده‌ای از ارجاع به کتابها و مقالات دیگر روبرو شوید.
بنابراین بهترین شکل رویایی با این کتاب آن است که فرض کنید پای صحبت‌های یک مشاور با تجربه‌ی مدیریت نشسته‌اید و او می‌خواهد تجربیات و دیدگاه‌های خود را در زمینه‌ی کار تیمی برای شما بیان کند.
لنچیونی کتاب پنج دشمن کار تیمی را به دو بخش اصلی تقسیم کرده است: بخش اصلی که بیش از ۸۰٪ حجم کتاب را به خود اختصاص داده، یک داستان مدیریتی است و بخش دوم، شکل رسمی‌تر یک کتاب مدیریتی را دارد و در آن، نویسنده چارچوبی را برای تحلیل چالش‌ها و مشکلات کار تیمی، تنظیم و ارائه کرده است.
با توجه به حجم قابل‌توجه بخش اول و سایه انداختن آن بر بخش دوم، می‌توان این کتاب را در دسته‌ی داستان‌های مدیریتی طبقه‌بندی کرد.
به عبارت دیگر، احتمالاً کسانی را که در یک شرکت (به طور خاص در سطح مدیریتی) یا یک کسب و کار کوچک تیمی (مثلاً یک استارت آپ) فعالیت کرده‌اند، می‌توان مناسب‌ترین مخاطب‌های کتاب پنج دشمن در نظر گرفت.
نکته‌ای درباره‌ی خلاصه کتاب پنج دشمن کار تیمی
در بسیاری از سایت‌ها، کلاس‌ها و کتابها، خلاصه‌هایی از کتاب پنج دشمن کار تیمی ارائه شده است.
ما هم در این درس، برخی از مهم‌ترین نکات کتاب پنج دشمن کار تیمی را مرور می‌کنیم. اما لازم است بر یک نکته‌ی مهم تأکید کنیم: جنسِ کتاب پنج دشمن به گونه‌ای است که همه‌ی جزئیات آموزنده‌ی آن، در قالب خلاصه کتاب منتقل نمی‌شود.
ما در بخش اول کتاب، با یک داستان مواجهیم:
داستان یک شرکت فعال در حوزه‌ی تکنولوژی که سیاسی‌کاری و اختلاف‌نظر و رفتارهای مخرب در آن بسیار زیاد است. این وضعیت در حدی عمیق و جدی است که هیأت مدیره تصمیم می‌گیرند مدیرعامل فعلی را برکنار کرده و او را در یک لایه پایین‌تر (به عنوان یکی از مدیران ارشد) قرار دهند.
سپس مدیری از بیرون می‌آورند تا شرکت را سر و سامان دهد. مدیر جدید، کاترین، خانمی ۵۷ ساله است که سابقه‌ی کاری‌اش به صنعت خودرو برمی‌گردد و پیش‌زمینه‌ای در حوزه‌ی تکنولوژی ندارد.
کاترین همان کسی است که روحیه‌ی تیمی را به شرکت بازمی‌گرداند و باعث می‌شود که داستان، با پایانی خوش (رونق دوباره‌ی شرکت) تمام شود.
اگر بخواهید روایت لنچیونی را با استانداردهای داستان‌نویسی بسنجید، احتمالاً امتیاز بالایی به او نخواهید داد. اما اگر تمام این داستان را، یک مثال طولانی و مفصل از چالش های کار تیمی در شرکت در نظر بگیرید، اتفاقاً او نمره‌ی خوبی به دست خواهد آورد.
داستان لنچیونی، قطعات زائد ندارد. تک تک جملات با دقت انتخاب شده‌اند و حاشیه‌های ماجرا هم آموختنی است. در حدی که بخش‌هایی از کتاب را می‌توان به عنوان Caseهای آموزش مذاکره در نظر گرفت.
کاترین به خوبی می‌داند که وقتی یکی از مدیران شرکت، بدون هماهنگی قبلی، یک ایمیل عمومی برای همه می‌زند و می‌گوید که در جلسه‌ی رسمی شرکت حاضر نخواهد شد، نباید با ایمیل جواب بدهد و بهتر است به صورت رو در رو مسئله را حل کند تا آتشِ تعارض، دامن تمام شرکت را نگیرد.
کاترین هم‌چنین به خوبی ارزش سکوت کردن در مذاکره را می‌داند و لنچوینی با دقت تمام توضیح می‌دهد که او چگونه از قدرت سکوت بهره می‌گیرد.
او در گفتگو هم قدرتمند است و وقتی می‌خواهد سختی تغییر را به رئیس هیأت مدیره یادآوری کند، تعبیری زیبا را به‌کار می‌گیرد:
یک تیم درهم‌شکسته و ازهم‌گسیخته، درست مثل دست یا پای شکسته است.
ترمیم آن، قطعاً درد دارد. چه بسا [در صورت جوش‌خوردگی نادرست] لازم باشد خودت آن را دوباره بشکنی و سپس به شکل درست، پیوند دهی.
و این شکستن دوم، حتی از شکستگی اصلی هم دردناک‌تر است. چون آگاهانه و عمدی انجام می‌شود و نه از سر غفلت.
این مدیر تازه، با قدرتِ «مشاهده‌گر بودن» هم آشناست. به همین علت، دو هفته‌ی اول، تقریباً هیچ کاری نمی‌کند و حتی در جلسات هم ساکت است و مدیریت جلسات را هم‌چنان در اختیار مدیر قبلی قرار می‌دهد.
این‌ها همه نکاتی است که هنگام خواندن جزء به جزء داستان با آن‌ها روبرو می‌شوید و در «خلاصه کتاب پنج دشمن کار تیمی»، نشانه‌ای از آن‌ها نمی‌بینید.
پنج دشمن کار تیمی چه هستند؟
لنچیونی معتقد است که وجود پنج عامل اصلی برای دستیابی به حداکثر اثربخشی و عملکرد در کار تیمی ضروری است:
او معتقد است که این پنج عامل، دقیقاً به ترتیب بالا روی هم تأثیر می‌گذارند. یعنی تا اعتماد شکل نگیرد، تعارض سازنده هم وجود نخواهد داشت و تا اختلاف‌نظرها در قالب بحث و گفتگو طرح نشوند، کسی از خود تعهد نشان نخواهد داد. هم‌چنین تعهد را پایه‌ی مسئولیت‌پذیری می‌داند و صرفاً پس از تقویت این چهار ستون است که می‌توان از نتیجه‌گرایی در تیم صحبت کرد.
لنچیونی به شکل علمی و بر پایه‌ی مطالعات و تحقیقات، شواهدی ندارد که هر یک از این‌ها را حتماً به همین ترتیب در زنجیره قرار دهد و صرفاً به تجربیات و دانسته‌های خود و استدلال‌هایی ضعیف اتکا می‌کند.
اما حتی اگر ترتیب این زنجیره را نپذیریم، هم‌چنان می‌توان پذیرفت که نبودن هر یک از این پنج عامل می‌تواند به دشمنی برای کار تیمی تبدیل شود:
- نبودن اعتماد میان اعضای تیم
- ترس از تعارض
- نداشتن تعهد
- اجتناب از مسئولیت‌پذیری
- بی‌توجهی به نتایج و دستاوردها
در ادامه توضیحات بیشتری را درباره‌ی هر یک از این پنج مورد ارائه می‌کنیم:
توضیح پایانی: آقای فضل اله امینی کتاب پنج دشمن کار تیمی را ترجمه کرده و نشر فرا آن را به بازار عرضه کرده است (خوشحال می‌شویم اگر نسخه‌ی ترجمه را خوانده‌اید و بازخوردی دارید، در زیر همین درس، آن را مطرح کنید تا دوستان دیگر‌تان هم بهتر بتوانند درباره‌ی خرید کتاب تصمیم بگیرند).
[ لینک مرتبط: خرید کتاب پنج دشمن کار تیمی (شهر کتاب آنلاین) ]
سری مطالب حوزه مهارت کار تیمینوشته کتاب پنج دشمن کار تیمی | آشنایی با چالش های کار تیمی اثربخش اولین بار در متمم. پدیدار شد.
