پیش نیاز مطالعه درس تولید انبوه
- مطالعه‌ی درس انقلاب صنعتی (ضروری نیست؛ اما توصیه می‌شود)
- مطالعه‌ی درس مقیاس و صرفه جویی ناشی از مقیاس (ضروری نیست؛ اما توصیه می‌شود)
از دوستان عزیز متممی انتظار می‌رود پس از مطالعه این درس
- بتوانند تولید انبوه و سفارشی سازی انبوه را تعریف کرده و برای آن‌ها مثال بزنند.
- بتوانند مسیری را که طی قرن‌های اخیر در زمینه‌ی حجم تولید و میزان سفارشی سازی طی شده، شرح دهند.
- هنگام طراحی یا بازآفرینی کسب و کار خود، به این سوال پاسخ دهند که بر اساس دو فاکتور حجم تولید و میزان سفارشی سازی می‌خواهند چه جایگاهی را در بازار کسب کنند.
ممکن است با شنیدن اصطلاح‌هایی مانند تولید انبوه (Mass Production) و سفارشی سازی انبوه (Mass Customization) فکر کنید که قرار است با یک بحث کاملاً تئوریک آشنا شوید که در دنیای واقعی، کاربرد چندانی ندارد و به‌کار بردن این اصطلاحات، فقط می‌تواند نوعی پرستیژ علمی ایجاد کند.
این در حالی است که یک کارآفرین، از لحظه‌ی راه‌اندازی کسب و کار تا دوران بلوغ و حتی افول آن، بارها مجبور شود به بحث حجم تولید (Production Volume) و میزان سفارشی سازی (Customization) فکر کند و درباره‌ی آن تصمیم بگیرد.
بنابراین توصیه می‌کنیم این درس را – با وجودی که ظاهراً محتوای ساده‌ای دارد – با دقت مطالعه کنید.
دو بُعد برای بررسی محصولات کسب و کارها
کسب و کارها را می‌توان از زوایای بسیار متنوعی بررسی و طبقه‌بندی کرد. اما دو بعدی که در این درس مد نظر قرار می‌دهیم، مقیاس تولید و میزان سفارشی سازی هستند.
با ترکیب این دو ویژگی می‌توان چهار سبک متفاوت در تولید و عرضه‌ی محصول تصور کرد:
درباره‌ی محور عمودی یعنی حجم تولید، به اندازه‌ی کافی در درس مقیاس و صرفه به مقیاس صحبت کرده‌ایم. اما درباره‌ی محور افقی لازم به توضیح است که:
منظور از استاندارد که این‌جا در مقابل سفارشی بودن مطرح می‌شود، با کاربرد روزمره‌ی این واژه تفاوت دارد.
محصول استاندارد در این‌جا یعنی: کسب و کار محصول مشخصی را طراحی و عرضه می‌کند و مشتری چاره‌ای ندارد جز این‌که همان محصول را با همان ویژگی‌هایی که عرضه‌کننده در نظر گرفته، خریداری کند.
پس در انتهای چپ محور افقی، می‌توان کسب و کاری را تصور کرد که یک یا چند محصول مشخص را عرضه می‌کند و مشتری هم به ناچار باید یکی از آن‌ها را انتخاب کند.
اگر این کسب و کار، دو یا چند مدل مختلف از هر محصول را طراحی و عرضه کند، با ایجاد حق انتخاب برای مشتری، کمی به سمت راست منحنی نزدیک‌تر شده است.
انتهای راستِ محورِ افقی، کسب و کاری است که ابتدا از مشتری ویژگی‌های محصول را می‌پرسد و دقیقاً مطابق سفارش او، محصول مورد نظرش را تولید و ارائه می‌کند.
در ادامه می‌خواهیم هر یک از چهار الگوی تولید و عرضه‌ی محصول را مورد بررسی قرار دهیم. اما پیش از شروع توضیحات، لازم است بر روی یک نکته تأکید کنیم:
از نظر سیر تاریخی، چهار الگویی که در نمودار بالا می‌بینید، هم‌زمان به وجود نیامده‌اند و ترتیب تاریخی شکل‌گیری آن‌ها به شرح زیر است:
- تولید محدود محصولات سفارشی (Low-volume production of customized products)
- تولید محدود محصولات استاندارد (Low-volume production of standard products)
- تولید انبوه (Mass Production)
- سفارشی سازی انبوه (Mass Customization)
اما اکنون هر چهار سبک عرضه‌ی محصول، هم‌زمان وجود دارند و هر کسب و کاری، بر اساس ساختار و توانایی‌های خود و نیز شناختی که از محصول و بازار دارد، یکی از آن‌ها را انتخاب می‌کند.
بنابراین امروز هیچ‌یک از این سبک‌ها را نمی‌توانیم بد یا خوب (یا ضعیف و قوی) بدانیم؛ بلکه باید در جستجوی سبکِ مناسب خودمان باشیم.
تولید و ارائه‌ی محدود محصولات سفارشی
اگر از فروش کامودیتی‌ها (مانند گندم و شکر و نمک) بگذریم، قدیمی‌ترین شکل تولید و عرضه‌ی محصول توسط کسب و کارها را می‌توان عرضه‌ی محدود محصولات سفارشی دانست.
سبکی که از چند هزاره قبل آغاز شده و تا همین امروز هم ادامه دارد:
- ساخت شمشیر توسط آهنگر برای سربازی که ابتدا نوع و شکل شمشیر را سفارش داده است.
- ساختن عمارت‌ها و ساختمان‌ها به دستور پادشاهان، ثروتمندان و مالکان زمین‌ها
- ساختن لیوان‌ها و وسایل شیشه‌ای توسط شیشه‌گران، با رنگ و طراحی تعیین شده توسط مشتری
- ترسیم یک تابلو نقاشی به سفارش مشتری
- طراحی و تولید یک بسته‌ی نرم‌افزاری یا افزونه بنا به سفارش مشتری و بر اساس انتظارات او
تولید و ارائه‌ی محدود محصولات استاندارد
تمرین
در کشور خودمان یا سایر نقاط جهان، چه مثال‌های دیگری از سفارشی سازی انبوه سراغ دارید که می‌تواند برای تکمیل این درس مفید باشد؟
The post از تولید انبوه تا سفارشی سازی انبوه appeared first on متمم.
