از دوستان عزیز متممی انتظار می‌رود پس از مطالعه این درس:
- بتوانند روش دلفی را تعریف کرده و ویژگی‌های پایه‌ای این تکنیک را فهرست کنند.
- توضیح دهند که چرا و در چه شرایطی ما به سراغ روش دلفی می‌رویم و برخی از کاربردهای روش دلفی را فهرست کنند.
- بتوانند نمونه‌های ساده‌ی تکنیک دلفی را در محیط کار خود و تیم‌های کاری‌شان اجرا کنند.
- ضعف‌ها و نقدهای تکنیک دلفی را به خوبی درک کنند و در اجرای روش دلفی بکوشند این ضعف‌ها را به حداقل برسانند.
روش دلفی یا تکنیک دلفی (Delphi Technique) یک روش ساختاریافته و دارای چارچوب برای ارتباط گروهی میان کارشناسان و خبرگان است تا بتوانند به کمک آن، تصمیم گیری و تحلیل در شرایط ابهام را با حداقل خطای ممکن انجام دهند.
این روش ابتدا توسط موسسه‌ی RAND (مخفف Research & Development یا همان تحقیق و توسعه) برای تحلیل و آینده پژوهی در خدمت صنایع نظامی آمریکا به‌کار گرفته شده و سپس به تدریج فراگیرتر شد و پا به دنیای مدیریت و کسب و کار گذاشت.
البته از عنوان دلفی که برای این روش انتخاب شده می‌توانید حدس بزنید که نخستین کاربردهای آن، برای پیش‌بینی آینده و آینده پژوهی بوده است. چون معبد دلفی در یونان، به عنوان نماد استقرار پیش‌گوها (اصطلاحاً اوراکل) در دوران افسانه‌ای این کشور شناخته می‌شود.
علت نیاز به روش دلفی به زبان ساده
اجازه بدهید بحث‌مان را با یک مثال برای نشان دادن اهمیت روش دلفی آغاز کنیم:
فرض کنید می‌خواهید بدانید که تا ده سال دیگر، آیا هنوز کامپیوترها و لپ‌تاپ‌ها به شکل فعلی وجود دارند؟ یا وسیله‌های دیگری (موبایل، تبلت یا سایر ابزارهای مشابه) جای آنها را خواهد گرفت.
چنین سوالی می‌تواند برای سرمایه‌گذاری روی یک اپلیکیشن یا وب‌سایت، برای خرید یک استارت‌آپ و نیز برای قیمت‌گذاری روی یک کارخانه‌ی تولید لپ‌تاپ ضروری باشد.
اهمیت چنین سوال‌هایی آن‌قدر بالاست که نمی‌توانید آنها را از یک نفر مشاور بپرسید. پس احتمالاً به سراغ گروهی از خبرگان و کارشناسان می‌روید.
اما آیا می‌توانید همه‌ی کارشناسان را یک جا جمع کنید و بخواهید که در قالب بحث و تبادل نظر، این مسئله را تحلیل کرده و پاسخ نهایی را ارائه کنند؟
به فرض این‌که چنین کاری امکان‌پذیر هم باشد، مشکلات بسیار دیگری پیش روی شما قرار خواهد گرفت که بعضی از آنها را در این‌جا می‌آوریم:
ممکن است یک نفر به علت جایگاه شغلی یا برند قوی یا تسلط کلامی، روی تمام جمع سایه بیاندازد و تفکر گروهی یا گروه اندیشی شکل بگیرد. در این حالت، شما برای گردآوری مجموعه‌ای از کارشناسان، هزینه کرده‌اید و وقت گذاشته‌اید، اما خروجی جلسه نظر یک یا دو نفر از آنها خواهد بود.
ممکن است چند دیدگاه مشابه مطرح شود و بقیه هم – که احتمالاً پول خود را گرفته‌اند و حضور خود را در جلسه اعلام کرده‌اند، سریع با همان دیدگاه‌ها همراه شوند و جلسه روی «چند سناریوی شناخته‌شده و قابل‌قبول» و نه «محتمل‌ترین و مهم‌ترین سناریوها» به توافق برسد.
این نوع جلسه‌ها به سادگی به حاشیه کشیده می‌شوند. بنابراین ممکن است از ساعت‌ها جلسه، کمتر از یک ساعت حرف مفید استخراج شود و وقت و هزینه‌ی شما به هدر رود.
بنابراین روش دلفی در چنین شرایطی به‌کار می‌آید:
شرایطی که موضوع مورد بحث شما با ابهام‌های فراوان همراه است.
داده‌های کافی در دسترس نیستند.
ارزیابی عینی ممکن نیست.
گردآوری کارشناسان، ممکن یا منطقی یا اثربخش نیست.
و نهایتاً شما باید:
- چیزی را در آینده پیش‌بینی کنید
- برای فردا برنامه بریزید
- یا این‌که درباره‌ی اقدام مناسبِ امروز، تصمیم بگیرید.
البته تأکید بر این نکته هم لازم است که از ابتدای طرح ایده‌ی تکنیک دلفی تا به امروز، کاربردهای آن بسیار گسترده‌تر شده و امروزه روش دلفی فازی، روش دلفی در تحقیق دانشگاهی، روش دلفی برای مدیریت ریسک و حتی روش دلفی در خلاقیت و ایده پردازی و کارآفرینی هم مطرح شده است که البته منطق بنیادی در همه‌ی آنها، کمابیش مشابه است.
روش دلفی چگونه انجام می‌شود و مراحل آن چیست؟
دوست عزیز. مطالعه مجموعه درس‌های تصمیم گیری پیشرفته، صرفاً برای کسانی امکان پذیر است که هر دو شرط زیر را دارا باشند:
- کاربر ویژه متمم باشند.
- پروژه درس تصمیم گیری را انجام داده باشند و پروژه آنها پذیرفته شده باشد.
ضمناً اگر کاربر ویژه متمم باشید، به درس‌های بسیار بیشتری دسترسی پیدا می‌کنید که فهرست آنها را می‌توانید در این‌جا ببینید:
فهرست درس‌های متمم
البته از میان درس‌ها و مطالب مطرح شده، ما فکر می‌کنیم شاید بهتر باشد ابتدا مطالعه‌ی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
تفکر سیستمی
مهارت یادگیری
مدل ذهنی
تصمیم گیری
و سپس به سراغ تصمیم گیری پیشرفته بیایید.
تمرین و مشارکت در بحث
آیا می‌توانید دو یا سه سوال فرضی را مطرح کنید که فکر می‌کنید تکنیک دلفی می‌تواند برای یافتن پاسخ آنها کاربرد داشته باشد؟
نوشته روش دلفی چیست و چه کاربردی دارد؟ اولین بار در متمم. پدیدار شد.
