تکنولوژی دیجیتال و فناوری اطلاعات، جنبه‌های مختلف زندگی ما را تحت تأثیر خود قرار داده‌اند.
ابزارهایی که به واسطه‌ی این تکنولوژی‌ها وارد زندگی‌مان شده‌اند، گاه فعالیت‌ها و فرصت‌های کاملاً جدیدی ایجاد کرده‌اند و گاه، روش‌های انجام فعالیت‌ها را تغییر داده‌اند.
یکی از فعالیت‌هایی که روش انجام آن به‌کلی دگرگون شده، یادداشت برداری است.
البته ما در اینجا به همه‌ی کاربردهای یادداشت برداری توجه نداریم. مثلاً این‌که شما خریدهای روزانه‌ی خود را پیش از این کجا یادداشت می‌کرده‌اید و امروز به چه وسیله‌ای آن‌ها را ثبت و یادداشت می‌کنید، موضوع بحث ما نیست.
آن‌چه می‌خواهیم به آن بپردازیم، یادداشت برداری با هدف یادگیری است. کاری که در کلاس‌های درس، هنگام کتابخوانی و به طور خاص هنگام درس خواندن در متمم (به قول ما: متمم خوانی) انجام می‌دهید.
در ادامه ابتدا به چند نکته‌ی مقدماتی کوتاه درباره‌ی یادداشت برداری می‌پردازیم و سپس به سراغ تفاوت یادداشت برداری دیجیتال با یادداشت برداری کاغذی خواهیم رفت.
کاربرد و اهمیت یادداشت برداری
ما در اینجا فرض می‌کنیم اهمیت یادداشت برداری برای شما مشخص است و قرار نیست بر نقش و جایگاه آن در یادگیری تأکید کنیم.
یادداشت برداری در آموزش و یادگیری کارکردهای بسیار متنوعی دارد که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- ثبت خلاصه اطلاعاتی که در جلسات، درس‌ها و کتاب‌ها مطرح می‌شود
- مرتب کردن و سامان‌دهی مطالب (خصوصاً در کلاس‌های درس که ممکن است معلم نتواند نظم و رشته‌ی مطالب را حفظ کند و از موضوعی به موضوع دیگر برود)
- تصویرسازی و رسم نمودار از اطلاعاتی که در قالب متن ارائه شده یا بالعکس (ثبت نکاتی که در یک تصویر و نمودار دیده‌ایم)
- ثبت برخی نکات برای بررسی در آینده (وقتی در متن درس یا کلاس، نکته‌ای می‌بینید که حس می‌کنید به بررسی بیشتر نیاز دارد؛ اما نمی‌خواهید روند یادگیری خود را در آن لحظه متوقف کنید)
یادداشت برداری الکترونیک در برابر یادداشت برداری کاغذی
تنوع ابزارهای یادداشت برداری دیجیتال باعث شده که تقریباً هر کس با هر شکلی از نیاز، بتواند نرم افزار مناسبی را برای یادداشت برداری با کامپیوتر، تبلت یا موبایل پیدا کند.
نرم افزارهای OneNote و Evernote از جمله ابزارهایی هستند که سهم مهمی از بازار یادداشت برداری را در اختیار خود گرفته‌اند.
به همین علت، بسیاری از ما به این باور رسیده‌ایم که دوران یادداشت برداری کاغذی به پایان رسیده و ابزارهای دیجیتال می‌توانند هر کسی را بسته به شرایط و نیازش، در زمینه‌ی یادداشت برداری راضی کنند.
[ مطلب مرتبط: وان نوت برای مدیریت درس، کار و زندگی ]
[ مطلب مرتبط: نرم افزار یادداشت برداری اورنوت ]
حالا که همه کمابیش پذیرفته‌ایم که یادداشت برداری دیجیتال در اغلب زمینه‌ها می‌تواند جایگزین یادداشت برداری کاغذی شود، باید به این سوال بپردازیم که آیا اثربخشی یادداشت برداری دیجیتال هم با یادداشت برداری کاغذی قابل مقایسه است؟
مقایسه اثربخشی یادداشت برداری کاغذی و دیجیتال
اگر تحقیقاتی را که در زمینه‌ی مقایسه اثربخشی یادداشت الکترونیک و کاغذی انجام شده مرور کنید، خواهید دید که بخش عمده‌ای از آن‌ها به پرت شدن حواس (Distraction) هنگام استفاده از وسایل دیجیتال اشاره کرده‌اند.
به عبارت دیگر، این نکته را به عنوان نقطه ضعف وسایل دیجیتال مطرح می‌کنند که به سادگی با یک پیام یا نوتیفیکیشن، ممکن است حواس شما پرت شود.
با وجودی که پرت شدن حواس هنگام استفاده از موبایل و لپ تاپ را نمی‌شود انکار کرد، اما نمی‌توانیم این مسئله را به عنوان یک نقطه‌ضعف جدی در نظر بگیریم.
به هر حال، با قطع کردن اتصال به اینترنت و نیز نصب برخی اپلیکیشن‌ها، می‌توان مسئله‌ی پرت شدن حواس را حل کرد.
بنابراین برای مقایسه‌ی دو روش یادداشت برداری بهتر است دنبال تفاوت‌های جدی‌تری باشیم.
اگر از مسئله‌ی پرت شدن حواس بگذریم، بسیاری از مقاله‌ها و مقایسه‌هایی که میان یادداشت برداری کاغذی و دیجیتال انجام شده، به یک تحقیق اشاره دارند و ارجاع می‌دهند.
تحقیقی که توسط دو نفر به نام‌های مولر و اوپن‌هایمر انجام شده است (+).
گزارش تحقیق مولر و اوپن‌هایمر
این مطالعه به شکلی خلاقانه طراحی شده است.
پژوهش‌گران برای ۶۵ دانشجو، پنج فیلم از سخنرانی‌های TED را پخش کردند.
بخشی از دانشجویان هنگام مشاهده‌ی فیلم‌ها، با استفاده از کاغذ و بخشی دیگر با استفاده از لپ‌تاپ یادداشت برداری‌های خود را انجام می‌دادند.
پس از پایان مشاهده‌ی فیلم سخنرانی‌ها، حدود نیم‌ساعت فرصت تنفس در نظر گرفته شد و به دانشجویان کارهای دیگری دادند (این بازه‌ی زمانی معمولاً برای فاصله گرفتن از فضای آزمایش انجام می‌شود و در طی آن، کارهای فیزیکی و فکری مختلف به شرکت‌کنندگان واگذار می‌شود).
پس از پایان تنفس، دو نوع سوال از دانشجویان پرسیده شد:
- سوال‌هایی از جنس یادآوری (دقیقاً راجع به یک رویداد یا تاریخ یا عدد خاص که در سخنرانی مطرح شده بود)
- سوال‌هایی که نیازمند درک مفهوم بودند (مثلاً از نظر برابری اجتماعی، چه تفاوت‌هایی میان ژاپنی‌ها و سوئدی‌ها وجود دارد؟)
تفاوت یادداشت برداری کاغذی و دیجیتال در یادآوری مفاهیم
بر اساس این مطالعه، دو روش یادداشت برداری کاغذی و دیجیتال در زمینه‌ی توانایی یادآوری تفاوت محسوسی نداشتند.
بنابراین اگر صرفاً هدف شما به خاطر سپردن چند عدد، رویداد یا موضوعات مشخص باشد، احتمالاً دو روش به یک اندازه برایتان مفید و موثر خواهند بود.
تفاوت یادداشت برداری کاغذی و دیجیتال در درک و تحلیل مفاهیم
در این زمینه کسانی که به جای لپ‌تاپ از کاغذ برای یادداشت برداری استفاده کرده بودند، به شکل محسوسی عملکرد بهتری از خود نشان دادند.
به بیان دیگر، اگر قرار باشد یک گام از به خاطر سپردن فراتر برویم و بخواهیم مفاهیمی را که شنیده‌ایم به یکدیگر ربط داده و در کنار هم تحلیل کنیم، به‌نظر می‌رسد یادداشت برداری کاغذی موثرتر باشد.
چرا یادداشت کاغذی از یادداشت دیجیتال اثربخش‌تر است؟
اگر بخواهیم صرفاً بر اساس تحقیقی که انجام شده در این زمینه اظهارنظر کنیم، حرف چندانی نخواهیم داشت.
چون قاعدتاً از آن نتایج نمی‌توان علت استخراج کرد و صرفاً باید به حدس زدن قانع شویم.
اما محققانی که این مطالعه را انجام داده‌اند، با بررسی شواهد جانبی، حدس‌هایی را مطرح کرده‌اند که خواندن آن می‌تواند برای شما هم مفید باشد:
- متوسطِ حجم یادداشت دیجیتال از یادداشت کاغذی بیشتر بود. این مسئله را می‌توان به کُند بودنِ نوشتن در مقایسه با تایپ کردن نسبت داد.
- شباهت کلامی میان یادداشت‌ها و سخنرانی‌ها، در یادداشت دیجیتال بیشتر از یادداشت کاغذی بود. احتمالاً باز هم به خاطر کُندتر بودن یادداشت کاغذی، دانشجو مجبور می‌شود حرف‌ها و توضیحات سخنران را بر اساس برداشت و درک خود، خلاصه کرده و در قالب کلمات و جملات خود بازنویسی کند.
اگر بخواهیم این تحلیل را بپذیریم که اصلِ تفاوت، به خاطر کُند بودنِ یادداشت برداری کاغذی است می‌توانیم نتیجه بگیریم که:
شیوه‌ی یادداشت برداری را به شکل کلی می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:
- ثبت کلمه به کلمه‌ی نکات و موضوعات (ثبت غیرمولد حرف‌ها و اطلاعات)
- بازآفرینی نکات و موضوعات و سازمان‌دهی مطالب بر اساس درک خودتان (ثبت مولد یا Generative Note-taking)
اگر در برخی آزمایش‌ها و مطالعات، ثبت دیجیتال کارآمدی یادداشت برداری کاغذی را ندارد، شاید بتوان گفت این مسئله به ذات دیجیتال بودن ابزار باز نمی‌گردد. بلکه به خاطر کارایی بالای ابزارهای دیجیتال در ثبت، عملاً میل و نیاز به بازآفرینی را کاهش می‌دهد.
بنابراین اگر خودتان را عادت دهید که در یادداشت برداری دیجیتال، از اصل متن و جمله‌ها و نمودارها فاصله بگیرید و برداشت و تحلیل و ساختار جدیدی را بر اساس درک خود ثبت کنید، احتمالاً اثربخشی یادداشت دیجیتال هم مناسب و قابل اتکا خواهد بود.
مصاحبه‌ی کوتاه سه دقیقه‌ای
ما در معرفی پادکست های مناسب برای یادگیری زبان انگلیسی به فایل‌ها و پادکست‌های NPR اشاره کرده‌ایم.
در یک فایل مصاحبه کوتاه سه دقیقه‌ای با Pam Muller (یکی از محققان مطالعه‌ای که به آن اشاره شد) درباره‌ی تفاوت یادداشت برداری دیجیتال و کاغذی صحبت شده است.
البته نکته‌ی تازه‌ای در این فایل صوتی نیست؛ اما در صورت علاقه، در حد بهبود مهارت شنیداری خود می‌توانید به آن گوش بدهید (متن فایل صوتی):
مطالب مرتبط
مثال یادداشت برداری و خلاصه نویسی
یادداشت برداری پیش‌نیاز مهارت گزارش نویسی است
اهمیت ساختار در یادداشت برداری
دوست عزیز.
شما با عضویت رایگان به عنوان کاربر آزاد متمم (صرفاً با تعیین نام کاربری و کلمه‌ی عبور) می‌توانید به حدود نیمی از چند هزار درس متمم دسترسی داشته باشید.
همچنین در صورت تمایل، با پرداخت هزینه عضویت، به همه‌ی درس‌های متمم دسترسی خواهید داشت. فهرست برخی از درس‌های مختص کاربران ویژه متمم را نیز می‌توانید در اینجا ببینید:
فهرست درس‌های مختص کاربران ویژه متمم
البته از میان درس‌های مطرح شده، شاید بهتر باشد ابتدا مطالعه و بررسی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
دوره MBA
فنون مذاکره | تصمیم گیری
تحلیل رفتار متقابل | پرورش تسلط کلامی
افزایش عزت نفس | چگونه شاد باشیم
The post چند نکته درباره روش یادداشت برداری | یادداشت الکترونیک در برابر یادداشت کاغذی appeared first on متمم.
