چند سال پیش، در نخستین ماه‌های راه‌اندازی متمم، یکی از دوستانی که با معرفی دوستی دیگر به جمع متممی‌ها وارد شده بود، برای ما ایمیلی ارسال کرد و در آن، این پیشنهاد را مطرح کرد که حتماً مطالبی درباره‌ی کتابخوانی منتشر کنیم.
تا این‌جای مسئله، همه‌چیز عادی است.
اما توضیح تکمیلی در پایین ایمیل، بسیار جالب بود: لطفاً این توضیحات را در قالب فایل صوتی یا تصویری ارائه کنید. اگر حال و حوصله‌ی خواندن داشتیم که نیازی به چنین توضیحاتی نبود.
وقتی نخستین بار کتابِ ۴۵۰ صفحه‌ایِ مورتیمر آدلر با عنوان چگونه کتاب بخوانیم روی میز متمم قرار گرفت، همه در سکوت لبخندی زدند و مشخص بود که به چه چیزی فکر می‌کنند.
مستقل از این‌که چه معنایی از واژه‌ی کلاسیک در ذهن‌تان باشد، باز هم‌چنان می‌توانید چگونه کتاب بخوانیم را یک کتاب کلاسیک بدانید.
این کتاب، از یک سو شناخته‌شده‌ترین مرجع کتابخوانی است و اگر به کسی بگویید که تنها یک کتاب، درباره‌ی روش کتابخوانی به شما معرفی کند، به احتمال زیاد همین کتاب مورتیمر آدلر را معرفی خواهد کرد.
اما از نظر قدمت هم، کتاب چگونه کتاب بخوانیم در رده‌ی کتابهای کلاسیک قرار می‌گیرد.
نسخه‌ی اول آن در سال‌های ۱۹۴۰ منتشر شده و عبارتِ Revised & Updated که روی جلد نسخه‌ی جدید نقش بسته، مربوط به ویرایش سال ۱۹۷۲ است.
به عبارت دیگر، اکنون نزدیک به نیم قرن است که چگونه کتاب بخوانیم به‌روز نشده و البته هم‌چنان مورد استقبال و استناد و اشاره قرار می‌گیرد.
راهنمای مطالعه اثربخش
می‌توان گفت چگونه کتاب بخوانیم (How to Read a Book) راهنمایی برای مطالعه‌ی اثربخشتر است.
نویسندگان (مورتیمر آدلر و چارلز وَن دُرِن) مخاطبِ خود را افرادِ بی‌علاقه به کتاب و کتابخوانی در نظر نگرفته‌اند.
بلکه خواننده‌ی خود را کسی فرض کرده‌اند که اهل کتاب و کتابخوانی است و هیچ مشکلی با خواندن و زیاد خواندن ندارد؛ اما می‌خواهد هنگام خواندن، توشه‌ی بیشتر و بهتری برگیرد و دستاوردهای بیشتر و عمیق‌تری از مطالعه‌ی کتاب، برایش حاصل شود.
آن‌ها به هدف‌های متنوعی که خواننده ممکن است از خواندن یک کتاب داشته باشد فکر کرده‌اند و برای هر کدام، توصیه‌ها و راهکارهایی را ارائه کرده‌اند.
خواندن معمولی و سطحیِ کتاب از ابتدا تا انتها، مرور سریع کتاب برای تصمیم گیری درباره‌ی خریدن و خواندن آن و نیز تلفیق اطلاعات کتابهای مختلف برای رسیدن به یک دیدگاه و نگرش کلی‌تر – و احتمالاً متفاوت با آن‌چه در تک تکِ کتابها گفته شده – از جمله مواردی است که در این کتاب مورد توجه نویسندگان بوده است.
اما بخش قابل‌توجهی از کتاب، به خواندن تحلیلی (Analytical Reading) اختصاص یافته است. خواندنی که با هدفِ توسعه‌ی نگرش و افزایش عمقِ درک و فهم ما انجام می‌شود.
نترسید و کتابهای کمی دشوار را انتخاب کنید
طبیعتاً نمی‌توان انتظار داشت چنین کتابی با حجم گسترده‌ای از توصیه‌های متنوع، در حد یک یا چند نکته خلاصه شود.
اما یکی از نکات کتاب، آن‌قدر ارزش دارد که مناسب است در اینجا به آن اشاره کنیم:
نویسندگان تأکید می‌کنند که وقتی با هدفِ خواندن تحلیلی به سراغ کتابها می‌روید، کتابهایی را انتخاب کنید که کمی از سطح درک و آگاهی شما بالاتر باشند.
آن‌ها تأکید می‌کنند که اگر قرار باشد کتابی را انتخاب کنیم که همه‌ی نکات و توضیحات آن به سادگی قابل درک باشد، احتمالاً در مقابل وقتی که برای خواندنش صرف می‌کنیم، دستاورد چندانی نخواهیم داشت.
البته واضح است که خواندن کتابی که سطح آن کمی از ما بالاتر است، ممکن است زمان‌بَر و کمی کُند‌تر باشد و فشار ذهنی بیشتری هم به ما وارد کند.
اما اگر هدف ما از کتابخوانی، توسعه‌ی نگرش و عمق بخشیدن به دانش باشد، این شیوه‌ی انتخاب کتاب، اثربخشتر خواهد بود.
چالش‌های خواندن یک کتاب قدیمی در عصر جدید
وقتی به سراغ این کتاب می‌روید، باید در ابتدا سطحِ انتظارات خود را تعدیل کنید.
فراموش نکنید که حداقل دو انقلاب بزرگ بعد از آخرین ویرایش این کتاب روی داده است: انقلاب شناختی و انقلاب دیجیتال.
آن‌چه ما به عنوان روانشناسی شناختی آموخته‌ایم و می‌دانیم، مربوط به دهه‌های اخیر است و در زمان نگارش کتاب، اطلاعات کمتری از عملکرد مغز در دست بود.
به همین علت، در مقایسه با کتابهای امروزی – و احتمالاً انتظارِ شما از کتابی با عنوانِ راهنمای خواندن کتابها – ارجاعات چندانی به مقالات و مطالعات نمی‌بینیم.
به عبارت دیگر، کتاب را باید بیشتر یک نسخه‌ی تجربی برای کتابخوانی در نظر بگیرید. البته نویسندگان، افرادی آشنا به علم و تحقیق هستند و اگر دانش زمان خودشان را معیار قرار دهید، عمقِ‌نظر و تعهدِ علمی‌شان را به خوبی حس خواهید کرد.
انقلاب دیجیتال هم تحولات بسیاری در ابزارها و روش‌های کتابخوانی ایجاد کرده که همه‌ی ما با آن‌ها آشنا هستیم و تنها به عنوان یک نمونه، بحث مقایسه‌ی یادداشت برداری دیجیتال و کاغذی را در متمم مطرح کرده‌ایم.
طبیعتاً نویسندگانِ کتابی که نزدیک به نیم قرن از انتشار آن می‌گذرد، حتی نمی‌توانسته‌اند ابزارهای امروزی ما را در ذهن خود تصور کنند و این مسئله‌ای است که به خوبی در مطالعه‌ی بخش‌هایی از کتاب (خصوصاً در جاهایی که بحث مراجعه به کتابهای مرجع مطرح می‌شود) آن را حس خواهید کرد.
اما همین که این کتاب در سایت آمازون – که طبیعتاً همه‌ی کاربران آن دنیای دیجیتال را به خوبی تجربه کرده‌اند – امتیاز ۴.۳ از ۵ را به دست آورده، می‌تواند ارزشمند بودن حاصل زحمت نویسندگان آن را به خوبی نشان دهد.
ترجمه کتاب مورتیمر آدلر به فارسی
چگونه کتاب بخوانیم توسط محمد صراف تهرانی به فارسی ترجمه شده و توسط به نشر (وابسته به آستان قدس رضوی) به بازار عرضه شده است.
هم متن ترجمه بسیار روان است و هم ناشر، نهایت تلاش خود را برای چاپ شکیل و با کیفیت آن به‌کار گرفته است.
شاید تنها نقدی که بتوان مطرح کرد این است که در انتهای نسخه‌ی انگلیسی، پیوستی وجود دارد که در آن، ۱۳۷ کتاب به انتخاب نویسندگان معرفی شده است.
کتابهایی که از نظر نویسندگان، فراتر از کتابهای روزمره هستند و مطالعه‌ی آن‌ها می‌تواند به افزایش عمقِ نگرش ما کمک کند.
با وجودی که بسیاری از این کتابها به فارسی ترجمه شده‌اند و ارائه‌ی این فهرست می‌توانست بسیار مفید باشد، اما در ترجمه‌ی فارسی – لااقل در نسخه‌ای که در اختیار متمم است – این پیوست منتشر نشده است.
برخی از کتابهای کافکا (محاکمه و قصر) ، تعدادی از کتابهای ژان پل سارتر (از جمله تهوع)، عناوینی از تولستوی (از جمله جنگ و صلح و نیز آنا کارنینا) و کتابهای نیوتن، ولتر، ماکیاولی، فرانسیس بیکن، ارسطو، دانته، داروین، داستایوفسکی، مایکل فارادی و هنری فیلدینگ از جمله کتابهایی هستند که در این فهرست مورد اشاره قرار گرفته‌اند.
[ لینک مرتبط: دانلود فایل PDF خلاصه کتاب مورتیمر آدلر (چهار صفحه – انگلیسی) ]
معرفی کتابهای مدیریتی
پاراگراف فارسی
معرفی کتابهای روانشناسی
کتابخوانی و توصیه‌هایی درباره آن
دانشمندان کلاسیک مدیریت و اقتصاد و روانشناسی
دوست عزیز.
شما با عضویت رایگان به عنوان کاربر آزاد متمم (صرفاً با تعیین نام کاربری و کلمه‌ی عبور) می‌توانید به حدود نیمی از چند هزار درس متمم دسترسی داشته باشید.
همچنین در صورت تمایل، با پرداخت هزینه عضویت، به همه‌ی درس‌های متمم دسترسی خواهید داشت. فهرست برخی از درس‌های مختص کاربران ویژه متمم را نیز می‌توانید در اینجا ببینید:
فهرست درس‌های مختص کاربران ویژه متمم
البته از میان درس‌های مطرح شده، شاید بهتر باشد ابتدا مطالعه و بررسی مباحث زیر را در اولویت قرار دهید:
دوره MBA
فنون مذاکره | تصمیم گیری
تحلیل رفتار متقابل | پرورش تسلط کلامی
افزایش عزت نفس | چگونه شاد باشیم
The post چگونه کتاب بخوانیم؟ راهنمای مورتیمر آدلر برای کتاب خواندن appeared first on متمم.
