ما در درس طرح توجیهی و مطالعات امکان سنجی توضیح دادیم که تهیه و تنظیم Feasibility Study، چارچوب و قواعد خود را دارد و مهم‌ترین کاربرد Feasibility Study این است که خودِ کارآفرین (یا کارآفرینان) بتوانند در حد یک برآورد اولیه، امکان‌پذیر بودن پیاده‌سازی ایده‌ی خود را بسنجند و بررسی کنند.
در همان درس، توضیح دادیم که اصطلاح گزارش توجیهی که در زبان فارسی رایج شده، بیش از این‌که بر متقاعد شدن کارآفرینان متمرکز باشد، به متقاعد کردن سرمایه گذاران و ذی‌نفعان بیرونی اشاره دارد.
هم‌چنین اشاره کردیم که گزارش توجیهی، معمولاً به چارچوب رسمی و علمی FS محدود نیست و کارآفرینان، معمولاً هر نکته و موضوعی را که حس کنند می‌تواند به متقاعد کردن سرمایه‌گذاران (یا مدیران، تصمیم گیران و تصمیم سازان) کمک کند، در آن می‌گنجانند.
در درس پیشین، یک چارچوب شناخته‌شده و پذیرفته‌شده برای تنظیم طرح امکان سنجی ارائه کردیم؛ اما ممکن است این سوال برایتان ایجاد شود که اگر خواستید یک گزارش توجیهی (به معنای رایجِ ترکیبِ همه‌ی اطلاعات در دسترس با هدف قانع کردن دیگران) تهیه کنید، بهتر است چه مطالبی را در آن بگنجانید؟
برخلاف گزارش امکان سنجی که چارچوب مشخصی دارد، ساختار گزارش توجیهی – به مفهومی که توضیح دادیم – تا حد زیادی تابع سلیقه‌ی شماست.
این شما هستید که ایده‌ی خود و کسب و کارتان را می‌شناسید و می‌توانید تشخیص دهید که چه شیوه‌ای از ارائه، می‌تواند سرمایه‌گذار و ذی‌نفع را به حمایت از ایده‌ی شما و مشارکت در کسب و کارتان ترغیب کند.
چارچوب پیشنهادی برای اسلایدسازی و طراحی ساختار گزارش توجیهی
با توجه به توضیحاتی که ارائه شد، صرفاً به عنوان نقطه‌ی شروع، یک چارچوب کلی برای ساختن مجموعه اسلاید طرح توجیهی یک کسب و کار پیشنهاد می‌کنیم.
این چارچوب، فقط برای این است که در شما انرژی و انگیزه‌ی تنظیم طرح را ایجاد کند و احتمالاً پس از تهیه‌ی فایل اولیه، به سرعت ایده‌ها و نکات تازه‌ای به ذهن‌تان می‌رسد و به تدریج، مسیر مناسبی برای ارائه‌ی تأثیرگذار ایده‌ی خود پیدا خواهید کرد.
مناسب است بر این نکته تأکید کنیم که ما در نوشتن این درس، فرض کرده‌ایم شما می‌خواهید این مطالب را در قالب تعدادی اسلاید ارائه کنید؛ اما این مسیر کلی می‌تواند برای تدوین یک گزارش توجیهی مکتوب نیز الهام‌بخش باشد.
قاعدتاً اسلایدسازی شما، با طراحی صفحه‌ی عنوان آغاز می‌شود. صفحه‌ای که در آن، توضیحاتی کلی و بسیار کوتاه درباره‌ی کسب و کار می‌نویسید.
در این‌جا نمی‌توان باید و نبایدهای چندانی تعیین کرد. اما پیشنهاد می‌کنیم نخستین اسلاید را به ذکر نام کسب و کار (و احتمالاً نام بنیان‌گذاران و شعار کسب و کار) محدود نکنید و در حد یک جمله، فعالیت کسب و کار را شرح دهید.
به جای این‌که تعریفی سلیقه‌ای و شخصی از کسب و کارتان در ذهن مخاطب شکل بگیرد، بکوشید خودتان این تعریف را شکل داده و در ذهن او تثبیت کنید.
فرض کنید طرح شما به راه‌اندازی یک کسب و کار در زمینه‌ی طراحی داخلی می‌پردازد.
در نخستین اسلاید، به نام و شعار محدود نشوید (مثلاً: طرحِ فردا – با ما در فردا زندگی کنید) و ترجیحاً در چند کلمه کسب و کار مد نظرتان را شرح دهید: طرح راه‌اندازی یک مرکز مشاوره و اجرا در زمینه‌ی طراحی داخلی برای مشتریانِ طبقه‌ی متوسط)
یک خلاصه‌ی مدیریتی از طرح کسب و کار مد نظر خود و نکات کلیدی در توجیه‌پذیری آن تنظیم کنید (توضیح درباره‌ی خلاصه‌ی مدیریتی).
این خلاصه قرار نیست در قالب اسلاید نمایش داده شود (یک اسلاید پر از متن برای کمتر مخاطبی جذاب است). اما هنگامی که می‌خواهید درباره‌ی طرح توجیهی خود صحبت کنید، هم‌زمان با نمایش اسلاید اول، می‌توانید این خلاصه‌ی مدیریتی را در قالب یک برگه در اختیار مخاطب قرار دهید.
با این کار، هم مخاطب درک بهتری از فضای بحث شما خواهد داشت و هم این حس القا می‌شود که شما بر کلیت طرح خود، اشراف و تسلط دارید.
در اغلب موارد، کسب و کار خود را می‌توانید در قالب یک مسئله و راهکار آن یا یک نیاز و پاسخ آن شرح دهید (اگر چنین نباشد، بعید است بتوان محصول این کسب و کار را به کسی فروخت و برای آن پول گرفت).
توضیحی در که این اسلاید می‌نویسید، صرفاً برای قانع کردن مخاطب نیست؛ هر چقدر بتوانید آن را دقیق‌تر و شفاف‌تر بنویسید، نشان می‌دهد که داستان کسب و کار در ذهن خودتان روشن‌تر است و بهتر تعریف شده است (توضیح روایت داستانی در کسب و کار)
در این مرحله، موقعیت مناسبی است تا محصول خود را در حد یک اسلاید معرفی کنید: این‌که دقیقاً چه چیزی (کالا یا خدمت) ارائه می‌کنید و مشتری چه محصولی از شما خریداری می‌کند.
بهتر است این توضیح، تا حد امکان ساده باشد؛ در حدی که بتوانید آن را برای مشتریان هدف خود شرح دهید و آن‌ها به راحتی ویژگی‌های محصول (یا خدمت) شما را درک کنند. در ادامه‌ی طرح توجیهی، فضای کافی برای صحبت‌های فنی و تخصصی خواهید داشت و می‌توانید به صورت مستقیم و غیرمستقیم، دانش تخصصی خود را در معرض نمایش بگذارید.
توضیحاتی که در درسِ مدل FAB در فروش (ویژگی/مزیت/منفعت) مطرح شده، می‌تواند برای تنظیم این اسلاید مفید باشد.
قرار نیست هر محصول و کسب و کاری، ابعاد فنی و بسیار پیچیده داشته باشد.
اما اگر توضیحات فنی مهمی دارید که لازم است در طرح توجیهی مطرح شود، بهتر است یک اسلاید اختصاصی (در ارائه) یا یک سرفصل مجزا (در گزارش مکتوب) به آن اختصاص دهید.
مثلاً اگر کسب و کار شما، به تولید روغن‌های سنتتیک مربوط است، شاید لازم بدانید توضیحات فنی مربوط به تولید و کاربرد این نوع روغن را برای مخاطب شرح دهید.
یا اگر یک پلتفرم برای ارائه و اجرای پروژه میان کارفرمایان و فریلنسرها طراحی کرده‌اید، شاید مناسب بدانید که توضیحات فنی در زمینه‌ی پلتفرم و حساسیت‌های طراحی آن را در قالب یک اسلاید (یا یک سرفصل) مطرح کنید.
مناسب است که یک یا چند اسلاید را به معرفی و شرح بازار مد نظر خود اختصاص دهید.
توضیحاتی که در درس ارزش آفرینی درباره‌ی انواع بازارها (بازار بالقوه / بازار آماده / بازار هدف) مطرح شد، می‌تواند برای تنظیم این اسلاید مفید باشد.
قاعدتاً اگر FS واقعی انجام داده باشید و اسناد امکان سنجی در اختیارتان باشد، اطلاعات ارزشمندی در زمینه‌ی تقسیم بندی بازار دارید که می‌تواند برای معرفی بخش‌های مختلف بازار و متقاعد کردن سرمایه‌گذار به درک عمیق شما از ساختار بازار، مفید باشد.
باز هم لازم به تأکید است که تنظیم هر یک از بخش‌های چنین گزارشی، نیازمند بحث‌ها و جزئیات فراوان است و این درس، صرفاً با هدف پیشنهاد یک چارچوب اولیه‌ی کلی تنظیم و تدوین شده است.
سری مطالب حوزه کارآفرینی و ایجاد کسب و کار جدیدThe post راهنمای اسلایدسازی و تدوین گزارش توجیهی برای راه اندازی یک کسب و کار appeared first on متمم.
