یکی از نخستین گام‌های برنامه ریزی استراتژیک این است که بیانیه ماموریت (Mission Statement) کسب و کار را تهیه و تنظیم کنید. در واقع، اغلب سندهای استراتژیک، با بیانیه ماموریت آغاز می‌شوند.
تا به حال چند نمونه بیانیه ماموریت دیده‌اید؟ قاعدتاً نمونه‌های فراوانی به چشم‌تان خورده است.
شاید این بیانیه‌ها در قاب‌های زیبا و شکیل، آویخته بر دیوار اداره‌ها و شرکتها به چشم‌تان خورده باشد. شاید هم، دیده باشید که بعضی شرکتها، یک دفترچه را به عنوان سند استراتژی تنظیم می‌کنند و بخشی از آن را به «بیانیه ماموریت» اختصاص می‌دهند. حتی ممکن است خودتان در تدوین و نوشتن بیانیه ماموریت مشارکت کرده باشید.
همین مسئله باعث می‌شود که حرف زدن از بیانیه مأموریت دشوار باشد. به نظر می‌رسد که همه کمابیش با روش تدوین بیانیه ماموریت آشنا هستیم و نیازی نمی‌بینیم که در این زمینه، حرف بیشتری بخوانیم و بشنویم.
ضمن این‌که اگر هم در نوشتن بیانیه مشکل داشته باشیم، با جستجو در گوگل به سادگی می‌توانیم نمونه‌های فراوانی از بیانیه های ماموریت را پیدا کنیم و از آن‌ها الهام بگیریم.
اما مشکل این‌جاست که حتی بعضی شرکتهای بزرگ هم در نوشتن بیانیه ماموریت ضعیف هستند.
در برخی از شرکتهای بزرگ، آن‌چه به عنوان ماموریت یا چشم انداز نوشته می‌شود، صرفاً یک متن رسمی بی‌استفاده است که بیشتر از یک سند تزئینی کاربردی ندارد.
به مأموریت مایکروسافت توجه کنید: «ما می‌خواهیم هر فرد و سازمانی روی این کره‌ی خاکی را توانمندتر سازیم تا دستاوردهای بیشتری کسب کنند.»
اگر به شما گفته نمی‌شد که این مأموریت مایکروسافت است، آیا می‌توانستید حدس بزنید که با چه کسب و کاری طرف هستید؟ آیا این مأموریت نمی‌توانست مربوط به یک شرکت مشاوره مدیریت، مثلاً مکنزی (McKinsey) یا دی‌لویت (Deloitte) باشد؟
نوشتن بیانیه ماموریت، چندان ساده نیست. خصوصاً اگر قصد داشته باشید واقعاً به آن وفادار باشید و کاربرد بیانیه ماموریت‌تان صرفاً برای وب‌سایت و کاتالوگ شرکت‌تان محدود نشود.
این بیانیه باید در بزنگاه‌ها و دوراهی‌های دشوار تصمیم‌گیری، به کمک‌تان بیاید و نجات‌تان بدهد. اگر انتظار کمتری از بیانیه ماموریت دارید، می‌توانید بیانیه یک شرکت دیگر را کپی کرده و با کمی تغییر، به نام خودتان منتشر کنید.
تاریخچه طرح بحث بیانیه ماموریت
برای این‌که درک بهتری از چارچوب بیانیه ماموریت داشته باشید، بهتر است با تاریخچه مطرح شدن این مفهوم آشنا شوید.
مثل بسیاری از مفاهیم مدیریت مدرن، اهمیت تعریف ماموریت را هم پیتر دراکر برای نخستین بار مطرح کرد.
او در سال ۱۹۷۳ در کتاب کلاسیک خود با عنوان «مدیریت: وظایف، مسئولیت‌ها و روش‌ها» به نکته‌ی زیر اشاره کرد:
با وجودی که تأکید دراکر بر اهمیت مأموریت کسب و کار به نیم قرن پیش باز می‌گردد، اما تنها حدود سه دهه است که بحث تدوین ماموریت برای کسب و کار، به شکل جدی مورد توجه قرار گرفته است.
در این زمینه منابع فراوانی وجود دارد. در واقع کمتر کتابی در حوزه‌ی مدیریت استراتژیک می‌بینید که به این موضوع نپرداخته باشد. اما در این‌جا می‌خواهیم صرفاً به چند مورد از منابع اصلی – که دیگران هم از آن‌ها بهره می‌برند – اشاره کنیم:
- جان پیِرس (John Pearce) به همراه فِرِد دیوید (کسی که کتاب مدیریت استراتژیک او را می‌شناسیم) در اواخر دهه‌ی هشتاد میلادی، تحقیق مهمی در زمینه‌ی بیانیه ماموریت انجام دادند (مقاله).
- کالینز و پوراس هم در اوایل دهه‌ی نود، در کتاب ساختن برای ماندن از زاویه‌ی دیگری به این موضوع پرداختند و گفتند «شرکتهای موفق» در مقایسه با «شرکتهای کمتر موفق»، مأموریت خود را به شکل شفاف تعریف کرده‌اند.
- کمپل و یونگ (Campbell & Yeung) هم در همان اوایل دهه‌ی ۹۰ مقاله‌ای منتشر کردند و در آن به روش تدوین مأموریت پرداختند (مقاله).
ما در این درس، حرف‌ها و تحلیل‌ها و مطالعات این سه گروه را کنار هم می‌گذاریم تا مفهوم بیانیه ماموریت و نحوه نوشتن آن برای شما واضح‌تر شود.
اهمیت بیانیه ماموریت
تمرین و مشارکت در بحث
بیانیه ماموریت یکی از کسب و کارهای ایرانی را انتخاب و نقل کنید. سپس توضیح دهید که آن بیانیه در چه زمینه‌هایی جای بهبود دارد.
نوشته بیانیه ماموریت چیست؟ (+ بررسی دو نمونه بیانیه ماموریت) اولین بار در متمم. پدیدار شد.
