مایکل فریزه (Michale Frese) دانشمند و محققی آلمانی است که تحصیلات خود را تا مقطع دکترا، در رشته‌ی روانشناسی و در برلین گذرانده است.
فریزه متولد سال ۱۹۴۹ است و طی نزدیک به نیم قرن فعالیت حرفهای خود، مطالعات و تحقیقات ارزشمندی در مرز مشترک روانشناسی و کارآفرینی انجام داده است. حوزه‌ای که در مقالات و ژورنال‌ها از آن با عنوان روانشناسی کارآفرینی (Psychology of Entrepreneurship) یاد می‌شود.
او طی نزدیک به نیم قرن فعالیت حرفهای، در دانشگاه‌های مختلفی در سراسر جهان، از پنسیلوانیا تا مدرسه‌ی کسب و کار لندن و از زیمبابوه تا چین و فلیپین تدریس کرده است (+).
چرا کارهای مایکل فریزه می‌تواند برای ما در ایران مفید باشد؟
بسیاری از دانشمندان، محققان و نویسندگان کارآفرینی، بیشتر روی اقتصادهای توسعه‌یافته کار کرده‌اند و طبیعتاً تحقیقات، توصیه‌ها و تجویز‌هایشان هم، بیشتر مناسب فضای اقتصادی همان کشورهاست.
البته این بدان معنا نیست که نمی‌توان از کارهای این نویسندگان استفاده کرد، اما همواره باید هنگام مرور تحقیقات و توصیه‌های آن‌ها، با ذهنی فعال و نقاد، در پی غربال‌گری مطالب، گزینش توصیه‌ها و یافتن مصداق‌های بومی حرفهای آن‌ها باشیم.
اما مایکل فریزه توجه ویژه‌ای به کارآفرینی و فضای کسب و کار در کشورهای در حال توسعه داشته است.
او خود در آلمان شرقی بزرگ‌شده و از همان دوران نوجوانی و تحصیل در دانشگاه، ویژگی‌های اقتصادهای در حال توسعه را تجربه کرده است. چنان‌که خودش هم توضیح می‌دهد و می‌گوید: «مسئله‌ی ما در آلمان شرقی این نبود که در داخل سیستمی که از قبل وجود دارد، فعال شویم. هر کاری باید از اول انجام می‌شد. هر چیزی باید از اول ساخته می‌شد. همه چیز معنای متفاوتی داشت.»
همین تجربه هم او را به این سمت سوق داده که مطالعات تطبیقی متعددی در زمینه‌ی کارآفرینی انجام دهد و مثلاً ببیند که آیا همان ویژگی‌هایی که برای یک کارآفرین در آمریکا می‌گوییم، در آفریقا، چین یا هر نقطه‌ی دیگری از جهان، با اقتصاد و فرهنگ متفاوت هم صادق است؟
داشتن این دغدغه و مطالعه و تحقیق درباره‌ی آن، فریزه را به نتایجی رسانده که برای ما ایرانیان – یا کشورهای در حال توسعه‌ی دیگر – آشنا و جذاب است.
به عنوان نمونه، اجازه بدهید چند جمله از او را در کتاب‌ها و سخنرانی‌هایش یافته و انتخاب کرده‌ایم برایتان بیاوریم:
من در برلین زندگی کرده‌ام؛ [بنابراین] فرق شرق و غرب را می‌فهمم.
در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، مردم سراغ کارآفرینی می‌روند؛ چون کار نیست، یا کار مطلوب وجود ندارد. این نوع کارآفرین‌ها، انگیزه‌ها و نیازهای متفاوتی دارند و باید به شکل مستقل مورد بررسی قرار بگیرند و راهنمایی شوند.
در مطالعه‌ی اقتصادهای در حال توسعه و کارآفرین‌های این اقتصادها، باید توجه ویژه‌ای به فشار روانی بیکاری و استرس‌های شغلی کارآفرینان داشته باشید.
ابتکار عمل در اقتصادهای در حال توسعه بسیار مهم است. در موارد بسیاری شما باید آغازگر باشید و نمی‌توانید منفعل بمانید. چون سیستم‌ها در خدمت شما و هم‌سو با خواسته‌های شما نیستند.
روانشناسی برای فهمیدنِ «اقدام کردن»، هنوز راهی طولانی در پیش دارد. مهم است که جنبه‌های روانشناسیِ اقدام را بهتر درک کنیم و بشناسیم.
روانشناسی فقط به مطالعه‌ی رفتار انسان‌ها محدود نیست. روانشناسی دانشی گسترده و مستحکم است و نباید فکر کنید که علومی مثل اقتصاد، مستدل‌تر و منطقی‌تر از روانشناسی هستند و باید دست بالاتری در مقایسه با روانشناسی داشته باشند. [روانشناسی آن‌چنان‌که باید جدی گرفته نشده و] اقتصاددان‌ها به بحث درباره‌ی موضوعات مهم روانشناسی مثل رضایت شغلی، تصمیم گیری و سلامت پرداخته‌اند.
ویژگی ارزشمند دیگر در مایکل فریزه این است که او علاوه بر تحقیقات مستدل و محکم، تلاش کرده در قالب کارگاه‌های آموزشی، راه‌حل‌هایی هم برای بهبود مهارت‌ها و توسعه فردی مدیران و کارآفرینان بیابد و نتایج کارگاه‌هایش را هم به دقت سنجیده و بررسی کرده است.
بنابراین علاوه بر مقاله و تحقیق، مجموعه‌ای از روش‌ها و توصیه‌های کاربردی هم برای ما دارد که می‌توانند بسیار مفید باشند.
ما در درس‌های کارآفرینی، نظم شخصی و پرورش استعدادها در متمم، از کارها و آموزش‌های فریزه استفاده خواهیم کرد. به همین علت، در درس فعلی صرفاً به معرفی کوتاه فریزه اکتفا می‌کنیم.
برخی از آثار مایکل فریزه
فریزه مقاله‌های فراوانی نوشته و در کتاب‌های مرجع متعدد هم، نگارش فصل‌های تخصصی را بر عهده داشته است (+).
علاوه بر این‌ها، ویراستار چند منبع معتبر در روانشناسی و کارآفرینی را هم بر عهده داشته است. قطعاً می‌دانید که ویراستاری چنین کارهایی بیشتر از جنس سردبیری یک پروژه است و معمولاً به افرادی سپرده می‌شود که اعتبار و تخصص آن‌ها توسط تمام صاحب‌نظرانی که کارشان در مجموعه مقالات آمده، پذیرفته‌شده باشد.
به همین علت، نقش آفرینی در این نوع آثار، نقطه‌ی برجسته‌ای در رزومه‌ی دانشگاهیان محسوب می‌شود:
Errors in Organizations (Editor)
The Psychology of Entrepreneurship (Editor)
The Psychology of Planning in Organizations (Editor)
سری مطالب حوزه نکات آکادمیک کارآفرینینوشته مایکل فریزه | محقق در زمینه‌ی روانشناسی کارآفرینی اولین بار در متمم. پدیدار شد.
