پیش‌نیاز مطالعه‌ی این درس:
- آشنایی با تفاوت مواضع و منافع در مذاکره
از دوستان عزیز متممی انتظار می‌رود پس از مطالعه این درس
- بتوانند مناظره را تعریف کنند.
- میان سه اصطلاح مباحثه (Argumentation) و مذاکره (Negotiation) و مناظره (Debate) و مناقشه (Controversy) تفاوت قائل شوند.
- بتوانند چند مورد از تفاوتهای مذاکره و مناظره را فهرست کنند.
- با مرور خاطرات خود از مذاکره‌ها و تعامل‌هایی که داشته‌اند، تشخیص دهند که سبک تعاملی آن‌ها در حالت عادی، بیشتر به سمت مذاکره نزدیک است یا مناظره؟
گاهی اوقات، برخی از ما دو واژه‌ی مذاکره (Negotiation) و مناظره (Debate) را به جای یکدیگر به‌کار می‌بریم؛ یا لااقل مناظره را یکی از انواع مذاکره و زیرمجموعه‌ی مذاکره می‌دانیم.
گروهی از آشنایان با مذاکره هم، مناظره را نمونه‌ای از مذاکره توزیعی (به زبان ساده‌تر: مذاکره‌ی رقابتی) در نظر می‌گیرند که بر اساس مدل «برد – باخت» انجام می‌شود.
البته مذاکره و مناظره، شباهت‌های متعددی هم دارند. از جمله این‌که هر دو بر پایه‌ی تعارض شکل می‌گیرند و نیز این‌که داشتن هوش کلامی و آشنایی با ظرافت‌های کلامی مهارت‌هایی هستند که در هر دوِ آن‌ها می‌توانند به کمک ما بیایند.
اما با وجود این شباهت‌ها، مذاکره و مناظره از نظر ماهیت با یکدیگر تفاوت دارند و پیروز شدن در هر یک، به مدل ذهنی متفاوتی نیز نیاز دارد.
پس از مطالعه‌ی این درس خواهید دید که:
تعریف مناظره چیست؟
اجازه بدهید ابتدا دو نمونه تعریف مناظره (debate) را مرور کنیم:
debate یعنی این‌که دو طرف، استدلال‌های خود را درباره‌ی یک موضوع واحد، رد و بدل کنند.
اگر debate در سطح گسترده‌ی اجتماعی و به مدت طولانی مطرح باشد و حل نشود، آن را می‌توان controversy (مناقشه) نامید.
منبع
مناظره (debate) شکلی از مباحثه است که فُرم و چارچوب رسمی پیدا کرده است.
چارچوب به این معنا که همه‌ی افراد درگیر، می‌توانند به نوبت و بر اساس قاعده، دیدگاه‌های خود را مطرح کنند و فضای تضارب آراء فراهم شود.
مناظره در حضور فرد یا گروه ثالث انجام می‌شود و قضاوت بر عهده‌ی طرف سوم است.
منبع
ما در متمم، با توجه به معنای رایج از واژه‌ی مناظره در زبان فارسی (مثلاً مناظره‌های نمایندگان مجلس یا کاندیداهای ریاست‌جمهوری)، فرض می‌کنیم که در مناظره همواره طرف سومی (در قالب فرد یا گروه یا کل جامعه) وجود دارد که قضاوت نهایی بر عهده‌ی اوست.
شکل‌های دیگری از گفتگو و استدلال را که بدون حضور طرف سوم انجام می‌شود و دو طرف در آن می‌کوشند دیگری را قانع کنند، مباحثه (Argumentation) می‌نامیم.
یادآوری این نکته هم مفید است که مناظره از ریشه‌ی نظر (دیدگاه) است و به این نکته اشاره دارد که در مناظره، دیدگاه‌های متفاوتی مطرح می‌شوند و روبروی یکدیگر قرار می‌گیرند.
دو نمونه مناظره
مناظره‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری یکی از انواع مناظره‌هایی است که در چند دوره‌ی اخیر، ما در کشور خود تجربه کرده‌ایم.
در این مناظره‌ها نامزدهای مختلف با دیدگاه‌های متفاوت حاضر می‌شوند و درباره‌ی دیدگاه‌های خود صحبت می‌کنند. در این مناظره‌ها، هیچ‌کس قصد ندارد نظر دیگری را تغییر دهد. بلکه همه‌ی حاضران به این امید هستند که با تکیه بر مناظره، دیدگاه ناظران و رأی‌دهندگان را تغییر دهند.
مناظره‌های پارلمانی – که در مجلس ما هم وجود دارند – نمونه‌‌ی دیگری از مناظره هستند.
در آن‌جا هم افراد موافق و مخالف یک تصمیم (استیضاح، لایحه یا هر موضوع دیگر) صحبت می‌کنند. موافقان و مخالفان، در پی تغییر دیدگاه طرف مقابل نیستند و قصد هم ندارند دیدگاه خود را تغییر دهند.
بلکه همگی امید دارند که طرف سوم (باقیمانده‌ی نمایندگان مجلس) بر اساس بحث‌های آن‌ها رأی خود را تغییر دهند.
پس باز هم قضاوت نهایی بر عهده‌ی طرف سوم قرار می‌گیرد.
پس از مقدمه‌ای که درباره‌ی تعریف مناظره گفته شد و با در نظر گرفتن این‌که تعریف مذاکره را هم می‌دانیم، فهرست کردن تفاوتهای مذاکره و مناظره دشوار نیست.
چند مورد از این تفاوت‌ها را مرور می‌کنیم و در پایان درس، به این نکته می‌پردازیم که بی‌توجهی به این تفاوت‌ها چه هزینه‌هایی برای یک مذاکره کننده به بار می‌آورد.
تمرین و مشارکت در بحث
به مذاکره‌ها و تعامل‌های خودتان فکر کنید.
سبک غالبِ شما بیشتر به مذاکره نزدیک است یا مناظره؟
آیا تجربه‌هایی دارید که در یک مذاکره، به رفتارهای مناظره‌ای ترغیب شده باشید؟
آیا جایی بوده که فضای واقعی، از جنس مناظره باشد؛ اما شما از ابزارهای هیجانی برای تأثیرگذاری استفاده نکنید و به اشتباه، جریان بحث را مثل یک مذاکره پیش ببرید؟
The post تفاوت مذاکره و مناظره در چیست؟ appeared first on متمم.
