پیش نیاز مطالعه درس نظریه مقایسه اجتماعی
- مطالعه معرفی لئون فستینگر (ضروری نیست؛ اما توصیه می‌شود)
از دوستان عزیز متممی انتظار می‌رود پس از مطالعه این درس
- بتوانند مفهوم مقایسه اجتماعی را تعریف کرده و شرح دهند.
- بتوانند تفاوت مقایسه با بالادستی‌ها و مقایسه با پایین‌دستی‌ها را شرح داده و نتایج هر یک از این مقایسه‌ها را شرح دهند.
- با مرور خاطرات و قضاوت‌های خود بتوانند برآورد کنند که در ارزیابی‌هایشان، نگاه به بالادستی‌ها و نگاه به پایین‌دستی‌ها، هر یک چه سهمی را به خود اختصاص می‌دهند.
- بتوانند آموخته‌های این درس را با تجربیات خود در زندگی روزمره ترکیب کنند و تحلیل و ارزیابی بهتر و عمیق‌تری از اثرات حضور در مهمانی‌ها، روابط دوستی، جلسات و فضای دیجیتال، ارائه دهند.
آیا شما خود را تیزهوش می‌دانید؟
آیا فردی منظم هستید؟
آیا خود را زیبا می‌دانید؟ ثروتمند چطور؟
به این نوع پاسخ‌ها معمولاً نمی‌توان پاسخ مطلق داد. چون مفاهیمی که در آن‌ها مطرح شده، تا حد زیادی نسبی هستند.
ما معمولاً برای یافتن پاسخ این سوال‌ها، آگاهانه یا ناآگاهانه، خود را با دیگران مقایسه می‌کنیم.
وقتی می‌خواهیم درباره‌ی منظم بودن خود اظهارنظر کنیم، تعدادی از دوستان، آشنایان و شاید حتی شخصیت‌های فیلم‌ها و داستان‌ها را به خاطر می‌آوریم و در نهایت، درباره‌ی منظم بودن‌مان، اظهار نظر (و در واقع قضاوت) می‌کنیم.
با وجودی که این ویژگی و صحبت کردن درباره‌ی آن، تازه نیست، اما این لئون فستینگر بود که در ادبیات روانشناسی اجتماعی جایی برای آن باز کرد.
فستینگر اصطلاح مقایسه اجتماعی (Social Comparison) رو مطرح کرد و سعی کرد ریشه‌هایی را برای این نوع مقایسه‌ی ذهنی پیشنهاد کند.
امروزه مجموعه‌ی توضیحاتی که فستینگر در این‌باره مطرح کرد، با عنوان نظریه مقایسه اجتماعی (Social Comparison Theory) شناخته می‌شود (+).
برخی از نکات کلیدی که فستینگر در نظریه مقایسه اجتماعی مطرح کرد، به شرح زیر هستند:
- در درون ما انسان‌ها، میل و محرکی وجود دارد که ما را به ارزیابی افکار و مهارت‌هایمان ترغیب می‌کند.
- ما برای اطمینان از این‌که این ارزیابی‌ها را با دقت کافی انجام داده‌ایم، در ذهن خود، افراد دیگر را تصور می‌کنیم و خودمان را با آن‌ها می‌سنجیم.
- مقایسه‌ی اجتماعی به ما کمک می‌کند خود و جهان اجتماعی اطراف‌مان را بهتر بفهمیم و جایگاه خود را در محیط‌مان بهتر درک کنیم.
نکته‌ی کلیدی در توضیحات فستینگر این است که او مقایسه‌ی اجتماعی را یک اشتباه یا رفتار ناپسند نمی‌داند و اتفاقاً یک رفتار کاملاً طبیعی برای انسان در نظر می‌گیرد.
همان‌طور که در این درس دیدید، فستینگر و محققانی که پس از او، مسیر مطالعاتش را پیگیری کردند، به جای این‌که به شکلی انگیزشی، توصیه کنند که خود را با هیچ‌کس مقایسه نکنید و فقط به خودتان فکر کنید و خود را با خودتان مقایسه کنید و بهترینِ خودتان باشید، مقایسه‌ی اجتماعی را به عنوان یک مکانیزم تثبیت‌شده و کارآمد در انسان می‌پذیرند.
در عوض، می‌کوشند به ما یادآوری کنند که تمرین کنیم این انگیزه‌ی مقایسه را مانند بسیاری از انگیزاننده‌های درونی دیگر، در مسیر درست هدایت کرده و از آن بهره بگیریم.
تمرین و مشارکت در بحث
شما در زمینه‌ی مقایسه‌ی اجتماعی چه تجربه‌هایی دارید؟
آیا تا به‌حال کوشیده‌اید به صورت آگاهانه (با فکر و تحلیل یا با مهندسی محیط اطراف خود)، از مقایسه‌های اجتماعی مخرب فاصله بگیرید؟
یا این‌که توانسته‌اید کاری کنید که مقایسه‌ی اجتماعی، به یک نیروی سازنده در زندگی‌تان تبدیل شود؟
The post نظریه مقایسه اجتماعی appeared first on متمم.
